Uyanan Avrupa ve Sarsılan Osmanlı
Avrupa'da 18. yüzyılda başlayan Sanayi İnkılabı ile küçük atölyelerin yerini büyük fabrikalar aldı. Buhar gücü kullanan makineler üretimi artırdı, ancak ham madde ve pazar ihtiyacı da büyüdü. Bu durum, başta İngiltere olmak üzere Avrupa devletlerinin sömürgecilik yarışına girmesine neden oldu.
Fransız İhtilali (1789) dünyaya yeni fikirler yaydı. Özellikle milliyetçilik fikri, çok uluslu imparatorlukları olumsuz etkiledi. Osmanlı topraklarında yaşayan Sırp, Rum, Bulgar gibi milletler milliyetçilik fikrinden etkilenerek birer birer isyan etti. Asırlardır bir arada yaşayan topluluklar bağımsızlık peşine düştü.
Osmanlı, borçlarını ödeyemez hale gelince 1881'de Düyûn-u Umûmiye (Genel Borçlar İdaresi) kuruldu. Avrupalı devletler Osmanlı'nın gelir kaynaklarına el koyarak ekonomik bağımsızlığına büyük zarar verdi. Bu durum devleti dağılma noktasına getirdi.
Dikkat! Tüm bu olumsuzluklar karşısında devleti kurtarmak için Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük gibi fikir akımları geliştirildi. Her biri farklı bir çözüm yolu öneriyordu.