Tarih ve Tarihin Kapsamı
Tarih, geçmişte yaşamış insan topluluklarının ilişkilerini yer ve zaman belirterek sebep-sonuç ilişkisi içinde belgelerle inceleyen bilim dalıdır. Tarihin konusu insandır ve insanın gerçekleştirdiği her şeyi kapsar.
Tarihin kapsamı oldukça geniştir. Kültürel (yazının icadı), siyasi (Cumhuriyet'in ilanı), askeri (Malazgirt Savaşı), ekonomik (Orta Asya Türk göçleri), dini (İslamiyet'in doğuşu) ve mimari (Sultan Ahmet Camisi) gibi birçok alanı içine alır. Her tarihsel olay kendine özgüdür ve tekrarlanamaz.
Olay ve olgu arasında önemli farklar vardır. Olaylar somuttur, başlangıç ve bitiş süreleri bellidir, biriciktir ve tekrarlanmaz. Olgular ise soyuttur, geneldir, tekrar edebilir ve uzun sürede meydana gelir.
💡 Önemli not: Tarihi olaylar incelenirken mutlaka dönemin sosyal, kültürel ve siyasi şartlarına göre değerlendirilmelidir. Bugünün bakış açısıyla geçmişi yargılamak doğru değildir!
Tarih biliminin çalışmalarında arkeoloji (kazı bilimi), antropoloji (insan bilimi), kronoloji (zaman bilimi), nümizmatik (para bilimi) gibi birçok yardımcı bilim dalından faydalanılır. Tarihi kaynaklar ise birinci el (ana) kaynaklar ve ikinci el kaynaklar olarak ikiye ayrılır.