Parabol Fonksiyonları ve Tepe Noktası
Paraboller günlük hayatta görebildiğimiz matematiksel şekillerdir. Parabol fonksiyonu genellikle f(x) = ax² + bx + c şeklinde yazılır. Parabol fonksiyonların önemli bir özelliği, bir tepe noktasına sahip olmalarıdır. Tepe noktası, a > 0 ise en küçük değeri, a < 0 ise en büyük değeri verir.
Tepe noktasının apsisi (x değeri) r = -b/2a formülü ile bulunur. Örneğin, f(x) = x² - 6x + 5 fonksiyonunun en küçük değerini bulmak için önce tepe noktasının x değerini hesaplayalım: r = -(-6)/2·1 = 6/2 = 3. Bu noktadaki y değeri f(3) = 3² - 6·3 + 5 = 9 - 18 + 5 = -4'tür.
Parabol denklemlerini bulurken, parabolün geçtiği noktaları kullanırız. Örneğin, f(x) = y = 2x² - 3x + m fonksiyonunun (2, 3) noktasından geçtiğini biliyorsak: 3 = 2·2² - 3·2 + m → 3 = 8 - 6 + m → m = 1 olur.
İpucu: Parabolün tepe noktasını biliyorsanız, fonksiyonu f(x) = ax−r² + k şeklinde de yazabilirsiniz. Burada (r, k) tepe noktasıdır. Bu form, bazı hesaplamaları daha kolay hale getirebilir.