Bölme İşlemi ve Temel Kurallar
Bölme işlemi aslında düşündüğünden çok daha pratik bir konu. A sayısını B sayısına böldüğünde A = B×x + K formülüyle sonucu bulabilirsin. Burada K kalan, eğer K=0 ise sayı tam bölünüyor demektir.
Bölen ve kalan arasındaki ilişki de oldukça mantıklı çalışır. İki sayının aynı sayıya bölümünden çıkan kalanlar varsa, bu sayıları toplarsın ya da çarparsın, sonucun kalanı da o kalanların toplamı veya çarpımının kalanıyla aynı olur.
Bölünebilme kuralları sayesinde hesap makinesine ihtiyaç duymadan hızlıca kontrol edebilirsin. Örneğin 2'ye bölünebilmek için son rakamın çift olması, 3'e bölünebilmek için rakamlar toplamının 3'ün katı olması yeterli. 11'e bölünebilme kuralı biraz karışık görünse de pratik yaptıkça kolaylaşır.
İpucu: Bölünebilme kurallarını ezberlemek yerine mantığını anlamaya çalış. Bu şekilde unutsan bile yeniden türetebilirsin!
Asal Çarpanlar ve Bölen Sayısı
Herhangi bir doğal sayıyı asal çarpanlarına ayırdığında A = x^a × y^b × z^c şeklinde yazabilirsin. Bu gösterimden sayının kaç tane böleni olduğunu da kolayca bulabilirsin: a+1b+1c+1.
Pozitif tam sayı bölen sayısı bu formülle bulunurken, negatif bölenler de varsa sonucu 2 ile çarpman yeterli. Asal bölenlerinin toplamı sadece asal çarpanları toplamakla bulunur.
Bu bilgiler özellikle geometri problemlerinde çok işine yarayacak. Dikdörtgen bir alanı kare parçalara bölmek ya da kutu düzenlemesi gibi sorularda mutlaka kullanacaksın.
EBOB ve EKOK Kavramları
EBOB (En Büyük Ortak Bölen) iki veya daha fazla sayının ortak bölenlerinin en büyüğü. EKOK (En Küçük Ortak Kat) ise bu sayıların ortak katlarının en küçüğü. İkisi arasındaki temel bağıntı: EBOB(a,b) × EKOK(a,b) = a × b.
Pratik problemlerde hangi kavramı kullanacağını şöyle anlayabilirsin: büyük parçadan küçüğe geçiyorsan EBOB, küçükten büyüğe geçiyorsan EKOK kullan. Bahçe etrafına ağaç dikerken, fayans döşerken ya da kutu düzenlerken bu mantıkla hareket et.
Günlük hayat örnekleri çok çeşitli: bir bahçenin çevresine eşit aralıklarla ağaç dikmek, odayı eşit fayanslarla döşemek, kutular halinde paketleme yapmak. Hepsinde aynı mantık işliyor!
Not: EBOB-EKOK problemlerinde hangi kavramı kullanacağını karıştırma. "Parçalama" varsa EBOB, "bir araya getirme" varsa EKOK düşün.