Ters Trigonometrik Fonksiyonlar
Bir fonksiyonun tersinin olabilmesi için o fonksiyonun birebir ve örten olması şarttır. Birebir fonksiyonlar, f(x₁) = f(x₂) durumunda x₁ = x₂ olan fonksiyonlardır. Grafiğe yatay doğrular çizdiğimizde tek noktada kesiyorsa birebir bir fonksiyondur. Örten fonksiyon ise değer kümesinde hiçbir eleman kalmadığında oluşur.
Sinüs fonksiyonu normalde birebir ve örten değildir, ancak belli bir aralıkta kısıtlandığında tersini alabiliriz. Bu aralık −π/2,π/2 → −1,1 olarak belirlenmiştir. Bu aralıkta sinüs fonksiyonunun tersi arcsin (veya sin⁻¹) olarak gösterilir. Yani sin(x) = y ise, x = arcsin(y) olur.
Ters fonksiyon ile asıl fonksiyonun bileşkesi birim fonksiyonu verir: sin(arcsin(x)) = x ve arcsin(sin(x)) = x. Örneğin, arcsin(1/2) değerini bulmak için "sinüsü 1/2 olan açı nedir?" diye düşünürüz. Bu açı 30° veya π/6 radyandır.
İpucu: Ters trigonometrik fonksiyon sorularında, arcsin(x) ifadesine rastladığınızda "hangi açının sinüsü x değerine eşittir?" şeklinde düşünün. Bu yaklaşım size her zaman yardımcı olacaktır.
Ters trigonometrik fonksiyon içeren karmaşık bir ifadeyi çözmek için, arcli ifadeyi bir açı olarak düşünüp işlemi adım adım yapabilirsiniz. Örneğin, cosarcsin(24/25) ifadesinde x = arcsin(24/25) dersek, sin(x) = 24/25 demektir. Buradan trigonometrik bağıntıları kullanarak cos(x) değerini 7/25 olarak bulabiliriz.