Sabit Oranlar Kanunu Uygulama Problemleri
Tepkimelerde maddelerin hangi oranda reaksiyona girdiğini ve ne kadarının kullanıldığını hesaplayabilmek kimyasal hesaplamaların temelini oluşturur. Bir elementten ne kadar kullanıldığını veya ne kadarının arttığını hesaplamak için sabit oranlar kanunu kullanılır.
Örneğin, 15 gram A maddesi ile bir miktar Y maddesinin tepkimesi sonucunda 45 gram AY₃ bileşiği oluşurken 10 gram Y maddesi artıyorsa, Y maddesinin yüzde kaçı tepkimeye girmiştir? Bu problemde önce Y'nin toplam kütlesini 40+10=50gram bulur, ardından tepkimeye giren kısmı (40 gram) tespit ederiz. Tepkimeye giren yüzde: (40/50)·100 = %80'dir.
Başka bir problem türü, belirli miktarda bileşik oluşturmak için gereken madde miktarlarını hesaplamaktır. Eğer AY bileşiğinin kütlece birleşme oranı MA/MY = 3/1 ise ve 40 gram bileşik oluşturmak istiyorsak, 30 gram A ve 10 gram Y kullanmalıyız. 50 gram A maddesinin ne kadarını kullanacağımızı bulmak için: (30/50)·100 = %60 hesabını yapabiliriz.
X₂Y₃ bileşiği, 14 gram X₂ ile 24 gram Y₂ maddelerinin tepkimesi sonucu oluşuyorsa, birleşme oranını, atom kütleleri oranını ve daha fazla Y₂ ile oluşacak maksimum bileşik miktarını da sabit oranlar kanununa göre hesaplayabiliriz.
Önemli Not: Tepkime problemlerinde, daima tepkimeye giren ve çıkan toplam kütlelerin eşit olması gerektiğini hatırla. Bir madde arttığında, sınırlayıcı madde tamamen tükenmiş demektir!