Asit ve Bazların Metallerle Etkileşimi
Metaller kimyasal reaktifliklerine göre farklı gruplara ayrılır ve asit ve bazlarla verdikleri tepkimeler de farklılık gösterir. Aktif metaller (Li, Na, K, Be, Mg, Ca, Al, Zn, Fe gibi) asitlerle tepkimeye girerek hidrojen gazı açığa çıkarırlar: Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂.
Yarı soy metaller (Cu, Hg, Ag) oksijensiz asitlerle (HCl, HBr, HI) tepkime vermezler. Ancak oksijenli ve kuvvetli asitlerle (HNO₃ gibi) tepkimeye girerler. Bu tepkimelerde tuz, gaz ve su oluşur: Cu + HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + NO + H₂O.
Soy metaller (Au, Pt) hiçbir asit ile tepkime vermezler. Sadece kral suyunda HCl+HNO3karıs\cımı çözünürler. Amfoter metaller ise (Al, Zn, Cr) hem asitlerle hem de kuvvetli bazlarla tepkimeye girerek hidrojen gazı oluştururlar: Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂ ve Zn + 2NaOH → Na₂ZnO₂ + H₂.
Asit ve bazlar kuvvetli veya zayıf olabilir. Kuvvetli asitler (HCl, HNO₃, H₂SO₄) ve kuvvetli bazlar (NaOH, KOH, Ca(OH)₂) sulu çözeltilerde tamamen iyonlarına ayrılırlar. Zayıf asitler (CH₃COOH, H₂CO₃) ve zayıf bazlar (NH₃, Fe(OH)₃) ise kısmen iyonlaşırlar.
İpucu: Asit-metal tepkimelerinde metalin reaktifliğini hatırlamak için aktiflik sırasını kullanabilirsiniz: Na > Mg > Al > Zn > Fe > Cu > Au. Sırada solda olan metaller asitlerle daha kolay tepkime verirler.