Kimyasal Tepkimelerin Temel Kanunları
Lavoisier, bilimsel bir deney yaparak kütlenin korunumunu keşfetti. Bir kalay örneğini açık kapta ısıttığında kütlenin arttığını, kapalı kapta ısıttığında ise değişmediğini gözlemledi. Bu deneyleri tekrarlayarak Kütlenin Korunumu Kanunu'nu ortaya koydu: Kimyasal tepkimelerde girenlerin kütlesi, ürünlerin kütlesine eşittir. Yani madde yoktan var olmaz, vardan da yok olmaz.
Proust tarafından ortaya konulan Sabit Oranlar Kanunu'na göre, bir bileşikte elementlerin kütlece birleşme oranları her zaman sabittir. Örneğin, suyun yapısında hidrojen ve oksijen her zaman aynı oranda bulunur. Bu oran değişmez ve bileşiğin kimliğini belirler.
Katlı Oranlar Kanunu ise Dalton tarafından keşfedilmiştir. İki element birden fazla bileşik oluşturduğunda, elementlerden birinin sabit miktarıyla birleşen diğer elementin miktarları arasında tam sayılarla ifade edilebilen basit bir oran vardır. Örneğin, azotun oksijen ile oluşturduğu NO ve NO₂ bileşiklerinde, aynı miktarda azotla birleşen oksijen miktarları arasında 1:2 oranı vardır.
Dikkat! Kütlenin korunumu kanunu tepkime denklemlerini denkleştirmenin bilimsel temelidir. Bu kanun sayesinde kimyasal tepkimeleri dengeleyerek hesaplamalar yapabiliriz.
Bu kanunlar sayesinde kimyasal tepkimeleri matematiksel olarak ifade edebilir ve bileşiklerin nasıl oluştuğunu anlayabiliriz. Örneğin, kalay ve oksijenin tepkimesinde: Sn(k) + O₂(g) → SnO₂(k) tepkimesinde 59 g kalay ve 16 g oksijen, 75 g kalay(IV) oksit oluşturur.