Modern Atom Teorisi ve Kuantum Sayıları
Elektronların atomda bulunma ihtimalinin yüksek olduğu bölgelere orbital denir. Bu orbitaller, sanıldığının aksine kesin yörüngeler değil, elektronları bulma şansımızın fazla olduğu alanlar.
Kuantum sayıları elektronları tanımlayan dört temel sayıdır. Baş kuantum sayısı (n) enerji düzeyini gösterir ve 1,2,3,4... şeklinde K,L,M,N... olarak da yazılır. Açısal momentum kuantum sayısı (l) orbitalin şeklini belirler: l=0 için s, l=1 için p, l=2 için d, l=3 için f orbitalleri.
Manyetik kuantum sayısı (ml) bir alt enerji düzeyinde kaç orbital olduğunu "2l+1" formülüyle verir. Spin kuantum sayısı (ms) ise elektronun dönme yönünü gösterir: +1/2 veya -1/2 değerlerini alır.
💡 Hatırla: İzoelektronik atomlar elektron sayısı ve dizilimi aynı olan atomlardır. Sadece elektron sayısı aynıysa izoelektronik olamazlar!
Elektron dizilimi periyodik sistemdeki yeri bulmak için kullanılır. s veya p ile bitiyorsa A grubu, d veya f ile bitiyorsa B grubu demektir. Orbital enerjileri Madelung kuralına göre belirlenir: n+l değeri büyük olan daha yüksek enerjilidir.
Temel kurallar şunlardır: Aufbau kuralı (bir orbital dolmadan diğerine geçilmez), Hund kuralı (elektronlar önce tek tek, sonra çift yerleşir), Pauli ilkesi (bir orbitale maksimum 2 zıt spinli elektron). Küresel simetri durumunda Cr ve Cu gibi atomlar farklı davranır.
İyonların elektron diziliminde, elektron verirken en yüksek enerji düzeyinden, alırken yine en yüksek enerji düzeyine yerleşir. Elektronegatiflik ve elektron ilgisi periyodik sistemde belirli eğilimler gösterir.