Entalpi ve Tepkime Türleri
Entalpi, sabit basınç altında bir tepkimenin aldığı ya da verdiği ısıdır ve H ile gösterilir. Entalpinin değeri maddenin cinsine, basıncına, miktarına, sıcaklığına ve fiziksel haline bağlıdır. Bir maddenin farklı fiziksel halleri arasında Hkatı > Hsıvı > Hgaz ilişkisi vardır.
Tepkimelerde entalpi değişimi ∆H ile ifade edilir ve ∆H = H°ürünler - H°girenler formülüyle hesaplanır. Tepkimeler entalpi değişimine göre ikiye ayrılır:
Ekzotermik tepkimeler ısı veren tepkimelerdir ve ∆H değeri negatiftir (∆H < 0). Bu tepkimelerde ürünlerin ısı kapsamı, girenlerin ısı kapsamından küçüktür ve tepkime ortamı ısınır. Tepkime denkleminin ürünler kısmında "+ısı" veya "∆H = -26,48 kJ/mol" gibi ifadeler bulunur. Kimyasal bağ oluşumu, yanma tepkimeleri, buhardan sıvıya/katıya geçiş ve nötrleşme tepkimeleri ekzotermik tepkimelere örnektir.
Endotermik tepkimeler ısı alan tepkimelerdir ve ∆H değeri pozitiftir (∆H > 0). Bu tepkimelerde ürünlerin ısı kapsamı, girenlerin ısı kapsamından büyüktür ve ortamın sıcaklığı azalır. Tepkime denkleminin girenler kısmında "+ısı" veya ürünler kısmında "∆H = +265 kJ/mol" gibi ifadeler bulunur. Erime, buharlaşma, elektroliz ve bağ kopması olayları endotermik tepkimelere örnektir.
Bilgi Kutusu: Bir bileşiğin kararlı 1 molünün, doğadaki elementlerinden oluşması sırasında gerçekleşen ısı değişimine oluşum entalpisi denir. Elementlerin standart koşullarda oluşum entalpisi sıfırdır. Örneğin: Na(k), Mg(k), Fe(k), H₂(g), O₂(g), N₂(g), Cl₂(g) gibi.