İndirgenme ve Yükseltgenme Tepkimeleri
Atomların elektron alışverişini inceleyen elektrokimya, modern teknolojinin temel taşlarından biridir. İndirgenme (redüksiyon), bir atomun elektron alması olayıdır. Buna karşın, yükseltgenme (oksidasyon) bir atomun elektron vermesi anlamına gelir. Bu iki olay aynı anda gerçekleştiğinde, buna redoks tepkimesi denir.
Redoks tepkimelerinde elektron veren maddeye "indirgen", elektron alan maddeye ise "yükseltgen" denir. Örneğin, Cu + 4HNO₃ → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O tepkimesinde, bakır atomu elektron vererek yükseltgenmiş (indirgen görevi görmüş), azot atomu ise elektron alarak indirgenmiştir (yükseltgen görevi görmüş).
Bir atomun yükseltgenme basamağı, onun değerliğine veya iyon yüküne eşittir. Elementler serbest haldeyken yükseltgenme basamağı sıfırdır (0). Metalik elementler (Na⁰, Au⁰, Zn⁰) ve ametaller (H₂⁰, O₂⁰, F₂⁰) serbest halde sıfır değerliğe sahiptir. 1A grubu elementleri (H hariç) bileşiklerinde her zaman +1 değerlik alır (Na⁺, K⁺, Li⁺).
Dikkat! Redoks tepkimelerinde toplam alınan elektron sayısı, toplam verilen elektron sayısına eşit olmalıdır. Bu denge, kimyasal tepkimelerin temelini oluşturur ve piller, aküler gibi günlük hayatta kullandığımız birçok cihazın çalışma prensibini açıklar.