Kimyasal Tepkime Türleri
Kimyasal tepkimeleri üç ana başlıkta inceleyebiliriz:
1. Çökelme Tepkimeleri
İki farklı çözeltinin karıştırılması sonucu çözünmüş maddelerden birinin çökmesiyle gerçekleşir. Bu olaya en güzel örnek Pamukkale travertenleri veya çaydanlığın dibinde biriken kireç tabakasıdır.
Örneğin: AgNO₃(suda) + NaCl(suda) → AgCl(k) + NaNO₃(suda)
Bu tepkimede Na⁺ ve NO₃⁻ iyonları tepkimeye girmez, bu iyonlara seyirci iyon denir. Net iyon denklemi şöyle yazılır:
Ag⁺(suda) + Cl⁻(suda) → AgCl(k)
2. İndirgenme-Yükseltgenme (Redoks) Tepkimeleri
Elektron alışverişi ile gerçekleşen tepkimelerdir. Bu tepkimelerde:
- Elektron veren madde yükseltgenir (değerliği artar)
- Elektron alan madde indirgenir (değerliği azalır)
Örneğin: Mg → Mg²⁺ + 2e⁻ (Mg yükseltgenmiştir)
Cl₂ + 2e⁻ → 2Cl⁻ (Cl indirgeniştir)
Paslanma, yanma, pillerin çalışması, fotosentez ve solunum olayları redoks tepkimelerine örnektir.
3. Asit-Baz (Nötralleşme) Tepkimeleri
Asit ve baz karıştırıldığında gerçekleşir ve sonuçta tuz ve su oluşur:
ASİT + BAZ → TUZ + SU
Örneğin: HCl + NaOH → NaCl + H₂O
Pratik Bilgi: Asitler suda H⁺ iyonu, bazlar ise OH⁻ iyonu verir. Bunlar birleştiğinde su (H₂O) oluşur. Bu tepkimelerin en belirgin göstergesi pH değişimi ve ısı açığa çıkmasıdır.