Nöronda İmpuls Oluşumu ve İletimi
Reseptörler bir uyarıyı algıladığında, nöronlarda elektrokimyasal değişiklikler oluşur. Bu değişikliklere impuls denir. Ama her uyarı impuls oluşturmaz. Bir nöronda impuls oluşturabilen en düşük uyarı şiddetine eşik değer denir. Eşik değerin altındaki uyarılar hiçbir etki oluşturmazken, üstündekiler tam güçle yanıt verir - buna "ya hep ya hiç prensibi" denir.
İki nöron arasında impuls hızını etkileyen iki önemli faktör vardır. Birincisi, miyelin kılıf varlığıdır - miyelin kılıflı nöronlarda atlamalı iletim sayesinde impuls daha hızlı ilerler. İkincisi, akson çapıdır - çap arttıkça iletim hızı da artar.
İmpulsun bir nörondan diğerine aktarıldığı bağlantı bölgesine sinaps denir. Akson uçları, sinaptik yumru denilen şişkinliklerle sonlanır. Bu yumrularda, kimyasal iletimi sağlayan nörotransmitter adlı maddeler bulunan kesecikler vardır. Nörondaki elektriksel iletim, sinapslarda kimyasal iletim şeklini alır.
Merak Et! Beynimizdeki nöronlar arasında yaklaşık 100 trilyon sinaps bulunur! Bu inanılmaz karmaşık ağ, düşüncelerimizi, hareketlerimizi, duygularımızı ve hafızalarımızı oluşturur.
İnsan sinir sistemi iki ana kısma ayrılır: Merkezi Sinir Sistemi ve Çevresel Sinir Sistemi. Merkezi Sinir Sistemi beyin ve omurilikten oluşur. Beyin, ön beyin, ara beyin ve arka beyinden oluşan karmaşık bir yapıdır. Ara beyinde talamus, hipotalamus ve epitalamus bulunur. Arka beyin ise beyincik, omurilik soğanı ve ponstan oluşur. Çevresel Sinir Sistemi ise duyu ve motor sinirlerini içerir.
Nöronda ve sinapsta iletim birbirinden farklıdır. Nöronda iletim tek yönlü (dendritten aksona), elektrokimyasal, "ya hep ya hiç" kuralına bağlı ve hızlıdır. Sinapsta iletim ise kimyasal, seçici, dirençli ve daha yavaştır.