Geçiş Dönemi ve Divan Edebiyatı: Türk Edebiyatının Dönüşümü
Geçiş Dönemi, Türk edebiyatında İslamiyet öncesi ile sonrası arasındaki köprü rolünü oynar. Bu dönemde yazılan eserler, eski Türk kültürü ile İslam etkilerinin harmanlandığı benzersiz yapıtlardır.
Bu dönemin unutulmaz eserleri arasında Yusuf Has Hacip'in Kutadgu Bilig'i, Kaşgarlı Mahmut'un Divan-ı Lügati't-Türk'ü, Edip Ahmet Yükneki'nin Atabetü'l Hakayık'ı ve Ahmet Yesevi'nin Divan-ı Hikmet'i yer alır.
Divan Edebiyatı ise Osmanlı İmparatorluğu döneminde gelişen, Farsça ve Arapça etkisinde kalan edebi türdür. Şarap, aşk, kadın ve padişaha övgü gibi konular işlenir. Parça-bütün ilişkisi ön plandadır ve amaç, beyitlerde hüner göstermektir.
Bu edebiyat türünde aruz ölçüsü kullanılır, soyut kavramlar tercih edilir ve mazmun (kalıplaşmış ifadeler) sıkça görülür. Örneğin dudak yerine "la'l", göz yerine "çeşm" gibi ifadeler kullanılır. Beytü'l Gazel ise bir gazelin en güzel beyiti olarak kabul edilir.
💡 Önemli Not: Divan şiirinde parça-bütün ilişkisi vardır, yani her beyit tek başına anlam taşır!