Tam Sayılar ve Özellikleri

Tam sayılar üç gruptan oluşur: negatif tam sayılar, sıfır ve pozitif tam sayılar $Z = Z- ∪ {0} ∪ Z+$. Bu sayılar arasında karşılaştırma yaparken, negatif sayılar her zaman pozitif sayılardan küçüktür $-19 < +1 gibi$.

Tam sayıları karşılaştırmak kolaydır. Örneğin, -8 > -11 çünkü -8 sayı doğrusunda -11'den daha sağdadır. Aynı şekilde, +9 > +3 ve -9 < -6 karşılaştırmalarını yapabiliriz.

Mutlak değer bir sayının 0'a olan uzaklığını gösterir. Örneğin, |-7| = +7 ve |+13| = +13. Sıfırın mutlak değeri ise yine sıfırdır: |0| = 0.

⭐ Not: İki işaret yan yana gelmez! Karşılaşırsan onları tek işarete dönüştürmelisin. Örneğin, (+) ve (+) birleşirse (+), (-) ve (-) birleşirse (+), farklı işaretler birleşirse (-) olur.

Tam Sayılarla Toplama ve Çıkarma

Tam sayıları toplarken işaretlerine dikkat etmelisin. Aynı işaretli sayıları toplarken işareti korur, sayıları toplarız: (-6) + (-8) + (-3) = -17. Farklı işaretli sayılarda ise mutlak değerleri çıkarıp büyük sayının işaretini yazarız: (+5) + (-8) = -3.

Çıkarma işleminde, ikinci sayının işaretini değiştirip toplama işlemi yaparız. Örneğin, (+3) - (+5) = (+3) + (-5) = -2. Ya da (-5) - (-2) = (-5) + (+2) = -3.

Birden fazla işlem yaparken adım adım ilerlemek işini kolaylaştırır. Mesela, (-3) - (+4) - (-7) = (-3) + (-4) + (+7) = 0 gibi.

🔍 İpucu: Çıkarma işlemini yaparken, çıkarılan sayının işaretini değiştirip toplama olarak düşünürsen, işlemler çok daha kolay olur!

Örnekler ve Toplama İşleminin Özellikleri

Karmaşık işlemleri çözerken önce parantez içlerini hesaplayıp, sonra işlem önceliğine göre devam etmek gerekir. Örneğin, (-24) - (-16) + (-9) + (+14) = -24 + 16 - 9 + 14 = -3.

Toplama işleminin bazı önemli özellikleri vardır:

1. Değişme özelliği: Toplanan sayıların yeri değişse bile sonuç değişmez. (-4) + (+14) = (+14) + (-4)

2. Birleşme özelliği: Üç veya daha fazla sayıyı toplarken istediğin ikisini önce toplayabilirsin. (-4) + (-7) + 14 = $(-4) + (-7)$ + 14 = (-4) + $(-7) + 14$

🌟 Hatırla: Toplama işlemi yaparken, aynı işaretli sayıları doğrudan toplayıp işareti korumak, farklı işaretlilerde ise büyük olan sayının işaretini sonuca yazmak hayatını kolaylaştırır!

Toplama İşleminin Diğer Özellikleri

Etkisiz eleman özelliği: Sıfır, toplama işleminin sonucunu etkilemez. (-217) + 0 = -217 ve 0 + 19 = 19 örneklerinde görüldüğü gibi, sıfırı eklediğimizde sayının değeri değişmez.

Toplama işlemine göre ters eleman özelliği: Bir sayı ile o sayının zıt işaretlisi toplandığında sonuç sıfır olur. Örneğin, -5 + 5 = 0 ve (+17) + (-17) = 0.

Sayı doğrusunda toplama işlemi yaparken, birinci sayıdan başlayıp ikinci sayı kadar ilerleme yapılır. Pozitif sayılar için sağa, negatif sayılar için sola gidilir. Örneğin, (-2) + (+4) = 2 işleminde -2'den başlayıp 4 birim sağa gideriz.

🚀 Püf Nokta: Toplama işleminde bir sayının ters işaretlisi ile karşılaşırsan $örneğin 5 ve -5$, bunların toplamının her zaman 0 olacağını unutma!

Sayı Doğrusunda İşlemler ve Problem Çözme

Sayı doğrusunda çıkarma işlemi yaparken, ilk sayıdan başlayıp, ikinci sayının zıt işaretlisi kadar ilerleme yapılır. Örneğin, (-3) - (-5) işleminde, -3'ten başlayıp 5 birim sağa gideriz.

Tam sayılarla problem çözerken günlük hayattan örnekler çok yardımcı olur. Mesela, "Deniz seviyesindeki yüzücü 1m aşağıdaki balığı yakalamak istiyor. Balık 2m daha derine iniyor. Yüzücünün son konumu?" sorusunu (-1) + (-2) = -3 olarak çözeriz.

Başka bir örnek: "Giriş kattan asansöre bindim 8 kat çıkıp sonra 3 kat aşağı iniyorum. Hangi katta durdum?" sorusunu 8 - 3 = 5 olarak çözeriz.

🧩 Dikkat: Sayılarla işlem yaparken özel durumları unutma! Örneğin (-8) - 0 = -8 iken, 0 - (-8) = 8 olur. İşaretlerin değiştiğine dikkat et!

Tam Sayılarda Çarpma İşlemi

Çarpma işleminde önce işaretleri çarpıp sonucu belirleriz, sonra sayıların kendisini çarparız. İşaretlerde şu kurallar geçerlidir:

• (+) × (+) = (+)
• (-) × (-) = (+)
• (+) × (-) = (-)
• (-) × (+) = (-)

Örneğin, (-7) × (+3) = -21 olur çünkü önce işaretleri çarpıp "-" buluruz, sonra 7 × 3 = 21 işlemi yaparak -21 sonucunu elde ederiz.

Birden fazla sayının çarpımında yine aynı kuralları uygularız. Örneğin, (-8) × (+1) × (+2) = -16 işleminde önce hepsini sırayla çarparız.

💡 Faydalı Bilgi: Çarpma işleminde 0 ile çarpılan herhangi bir sayının sonucu her zaman 0'dır. Örnek: +214 - (-7) × (1991) × 0 = +214 $çünkü (-7) × (1991) × 0 = 0$

Sayı Doğrusunda Çarpma İşlemi

Çarpma işlemini sayı doğrusunda gösterirken, birinci çarpan işlem sayısını, ikinci çarpan ise yönü belirler. Örneğin (-3) × 4 = -12 işleminde, 3'ü 4 kere alırız ama işaret negatif olduğu için sola doğru gideriz.

Çarpma işlemini kutucuk yöntemiyle de yapabilirsin. Yan yana duran kutuları çarpıp üst kutuya yazarsın. Bu, işlemleri adım adım yapmana yardımcı olur.

Farklı işaretli sayıların çarpımında sonucun negatif olacağını unutma. Örneğin, (+2) × (+3) = +6 iken, (-3) × (+3) = -9 olur.

🔢 Kolay Hesaplama: Çarpma işlemi yaparken işaretlere özellikle dikkat et! Aynı işaretlilerin çarpımı her zaman pozitif, farklı işaretlilerin çarpımı her zaman negatif sonuç verir.

Çarpma İşleminin Özellikleri

Çarpma işleminin önemli özellikleri vardır:

Değişme özelliği: Çarpılan sayıların yeri değişse bile sonuç değişmez. (-5) × (-2) = (-2) × (-5) = +10

Birleşme özelliği: En az üç tam sayının önce istediğin ikisini çarpıp sonra kalanlarını çarpabilirsin, sonuç değişmez. (-4) × ((-6) × (+3)) = ((-4) × (-6)) × (+3)

Etkisiz eleman: Çarpma işleminde 1 sayısı sonucu etkilemez. (-9) × (+1) = -9

Yutan eleman: 0 ile çarpma işleminde sonuç her zaman 0 olur. (-214) × (1991) × (-7) × 0 = 0

🔍 Unutma: Tam sayılarda çarpma yaparken her zaman önce işaretlerin çarpımını belirle, sonra sayıların kendisini çarp. Böylece işlemde hata yapmamış olursun!

Tam Sayılarda Bölme İşlemi

Bölme işleminde de işaretleri çarpma işlemindeki gibi değerlendiririz:

• (+) ÷ (+) = (+)
• (-) ÷ (-) = (+)
• (+) ÷ (-) = (-)
• (-) ÷ (+) = (-)

Örneğin, (-180) ÷ (+45) = -4 işleminde önce işaretlere bakıp "-" buluruz, sonra 180 ÷ 45 = 4 işlemini yaparak -4 sonucunu elde ederiz.

Bir sayıyı 1'e böldüğümüzde sonuç yine aynı sayı olur: (+500) ÷ (+1) = +500 ve (-214) ÷ (-1) = +214 gibi.

🧮 Formül Hatırlatması: Bölme işleminde "Bölünen = Bölen × Bölüm + Kalan" formülünü unutma! Bu sayede bölme işlemlerini kontrol edebilirsin.

Bölme İşleminin Özellikleri

Bölme işleminde dikkat etmen gereken özel durumlar vardır:

Sıfırın bölünmesi: Sıfırı herhangi bir sayıya (sıfır hariç) böldüğümüzde sonuç her zaman sıfır olur. Örneğin, 0 ÷ (+14) = 0 ve 0 ÷ (-7) = 0.

Sıfıra bölme: Bir sayıyı sıfıra bölmek tanımsızdır, yapılamaz! Bunu asla unutma.

Sayı doğrusunda bölme işlemi gösterilirken, bölünen sayıyı eşit parçalara ayırırız. Örneğin, (-10) ÷ (-2) = +5 işleminde -10'u 2 eşit parçaya ayırıp işaretlere dikkat ederiz.

⚠️ Dikkat: Herhangi bir sayıyı sıfıra bölemezsin! Bu matematiksel olarak tanımsızdır. Ancak sıfırı bir sayıya bölersen, sonuç her zaman sıfır olur.