Doğru ve Ters Orantı
Doğru orantı, iki çokluktan biri artarken diğeri de aynı oranda artıyor veya biri azalırken diğeri de aynı oranda azalıyorsa ortaya çıkar. Doğru orantılı a ve b çoklukları için ba=k yazılır ve k doğru orantı sabiti olarak adlandırılır.
Ters orantı ise iki çokluktan biri artarken diğeri aynı oranda azalıyor veya biri azalırken diğeri aynı oranda artıyorsa ortaya çıkar. Ters orantılı a ve b çoklukları için a⋅b=k yazılır ve k orantı sabiti olarak adlandırılır.
Doğru orantı problemlerinde, çoklukları k ile ifade edip, verilen koşulları kullanarak k değerini buluruz. Örneğin a, b, c sayıları sırasıyla 3, 5, 7 ile doğru orantılıysa, a=3k, b=5k ve c=7k olur. a+b+c=60 koşulunu kullanarak k=4 bulunur ve c−b=8 olarak hesaplanır.
Ters orantı problemlerinde ise çarpımların sabit olduğunu hatırlamamız gerekir. Mesela a, b, c sayıları sırasıyla 2, 3, 6 ile ters orantılıysa, 2a=3b=6c=6k olur. a+b+c=24 koşulundan k=4 bulunur ve a⋅b−c=92 olarak hesaplanır.
Önemli İpucu: Doğru orantı problemlerinde bölme, ters orantı problemlerinde çarpma işlemi kullanılır. Karmaşık problemlerde bu ayrımı doğru yapmak, çözüme ulaşmanın en önemli adımıdır.