Tekrarlı ve Dairesel Permütasyon
Bazen elimizde tekrar eden elemanlar olur. Mesela "GANAKKALE" kelimesinde A harfi 3 kez, K harfi 2 kez tekrar ediyor. Tekrarlı permütasyonda, tekrar eden elemanları hesaba katmak için özel bir formül kullanırız.
Tekrarlı permütasyon formülü: x!y!z!...n! şeklindedir. Burada x, y, z gibi değerler tekrar eden elemanların sayılarıdır. Örneğin "GANAKKALE" kelimesindeki harfleri kullanarak 9 harfli kelimeler yazarsak, 3!2!9! farklı kelime yazılabilir (3 tane A, 2 tane K var).
Dairesel permütasyon ise elemanların bir çember üzerine yerleştirildiği özel bir durumdur. Dairesel permütasyonda başlangıç noktası önemli değildir, çünkü çemberi döndürdüğümüzde aynı düzeni koruruz. n elemanlı bir kümenin dairesel permütasyon sayısı (n−1)! dir.
Permütasyon problemlerini çözerken ek kısıtlamalar da olabilir. Örneğin, "FURKAN" harfleriyle 6 harfli kelimeler yazarken sesli harflerin yan yana olması istenirse, önce sesli harfleri (U ve A) bir grup olarak düşünüp, 5 elemanlı permütasyon yapar, sonra kendi içinde 2! ile çarparız.
🔍 Dikkat Et: Permütasyon problemlerinde önce kısıtlamaları belirle. Bazı elemanların yan yana olması, bazılarının belirli yerlerde olması gibi kısıtlamalar çözüm yöntemini değiştirir.