Bir Boyutta Tamamen Esnek Olmayan Çarpışma

Tamamen esnek olmayan çarpışmalarda, cisimler çarpıştıktan sonra birbirine yapışarak ortak bir hızla hareket eder.

Tanım: Tamamen esnek olmayan çarpışma, cisimlerin çarpışma sonrası birbirine kenetlenip ortak bir hızla hareket ettiği çarpışma türüdür.

Bu tür çarpışmalarda:

• Çizgisel momentum korunur
• Kinetik enerji korunmaz

Formül: Tamamen esnek olmayan çarpışmada ortak hız şu şekilde hesaplanır:

v_ort = (m₁v₁ + m₂v₂) / (m₁ + m₂)

Burada:

• v_ort: Çarpışma sonrası ortak hız
• m₁ ve m₂: Cisimlerin kütleleri
• v₁ ve v₂: Çarpışma öncesi hızlar

Örnek: İki arabanın kafa kafaya çarpışması ve birbirine kenetlenmesi, tamamen esnek olmayan çarpışmaya bir örnektir.

İki Boyutta Esnek Olmayan Çarpışma

İki boyutta esnek olmayan çarpışmalarda, cisimler çarpıştıktan sonra farklı doğrultularda hareket eder, ancak kinetik enerji korunmaz.

Önemli: İki boyutta esnek olmayan çarpışmalarda çizgisel momentum korunur, ancak kinetik enerji korunmaz.

Çarpışma sonrası hareket şu şekilde gerçekleşir:

1. m₁ kütleli cisim v₁ hızıyla durmakta olan m₂ kütleli cisme çarpar
2. Çarpışma sonrası cisimler v₁' ve v₂' hızları ile farklı doğrultularda hareket eder

Formül: İki boyutta esnek olmayan çarpışmada momentum korunumu:

m₁v₁ = m₁v₁' + m₂v₂'

Örnek: Bir bilye ile kil topunun çarpışması, iki boyutta esnek olmayan çarpışmaya örnektir. Bilye kil topuna çarptıktan sonra farklı bir açıyla sapar, kil topu da farklı bir yöne hareket eder.

Önemli: Esnek çarpışmalar ve esnek olmayan çarpışmalar arasındaki temel fark, kinetik enerjinin korunup korunmamasıdır. Esnek çarpışmalarda kinetik enerji korunurken, esnek olmayan çarpışmalarda bir kısmı ısı, ses veya deformasyon enerjisine dönüşür.