Edebi Akımlar ve Temelleri
Edebi akımlar dört temel unsurun etkisiyle oluşur: toplumsal yapıdaki değişimler, siyasal yönetim özellikleri, dönemin felsefi anlayışları ve sanatçıların farklı arayışları. Bu unsurlar her akımın kendine özgü karakterini belirlemiştir.
Hümanizm, 14. yüzyılda İtalya'da doğmuş ve Dante ile Boccaccio gibi isimlerle şekillenmiştir. Temelinde insan sevgisi bulunur ve estetik kaygıya önem verir. Bu akım, kendinden sonra gelen diğer akımları beslemiştir.
Klasisizm 17. yüzyıl ortalarında Fransa'da ortaya çıkmış, Yunan ve Latin edebiyatlarını örnek almıştır. Akıl, sağduyu ve ahlakı önemseyen klasik akım, insanın değişmeyen özelliklerini konu eder ve dilde mükemmelliği amaçlar. Sanatçı eserinde kendini gizler, kahramanlar genellikle soylulardan seçilir. Dünyada Corneille, Racine, Molière gibi isimler; Türkiye'de ise Şinasi, Ahmet Vefik Paşa gibi isimler bu akımın temsilcileridir.
Not: Klasisizme "akılcılık" veya "kuralcılık" da denir. Bu akımda konular genellikle tarih ve mitolojiden alınır, günlük hayata pek yer verilmez.
Romantizm, 18. yüzyılın ikinci yarısında Fransa'da Klasisizme tepki olarak doğmuştur. Duygu, coşku ve hayali öne çıkaran bu akım, günlük hayatı ve milli tarihi konu alır. Doğa betimlemeleri önemlidir ve sanatçı kendini gizlemez. Victor Hugo, Goethe, Namık Kemal ve Abdülhak Hamit Tarhan bu akımın önde gelen isimleridir.