Temel Edebi Akımlar
Hümanizm, 14. yüzyılda İtalya'da doğan ilk büyük edebi akımdır ve insanlık sevgisini temel alır. Orta Çağ'ın baskıcı zihniyetine tepki olarak ortaya çıkmış, estetik kaygıları bir kenara bırakıp insan odaklı düşünceyi benimser. Türk edebiyatında Yunus Emre ve Mevlana bu akımın temsilcileridir.
Klasisizm ise 17. yüzyıl Fransa'sında doğmuş, akıl ve sağduyuyu ön planda tutan bir akımdır. Yunan ve Latin edebiyatını örnek alarak seçkin insanları konu edinir, sanatçının kişiliğini gizlemeyi benimser. Şinasi ve Ahmet Vefik Paşa bu akımın Türk temsilcileridir.
Romantizm, 18-19. yüzyıllarda klasisizme tepki olarak doğar ve duygu ile coşkuyu önemser. Sıradan insanları ele alıp günlük hayattan konular seçer, "toplum için sanat" anlayışıyla ağır ve süslü dil kullanır. Namık Kemal bu akımın en önemli Türk temsilcisidir.
💡 İpucu: Klasisizm "olması gerekeni", Romantizm "olmasını istediklerini" anlatır.
Realizm ise 19. yüzyılın ikinci yarısında romantizme tepki olarak ortaya çıkar. Gözlem ve araştırmaya dayalı bu akım, gerçek hayattan konular seçip doğal ve yalın bir dil kullanır. Reşat Nuri Güntekin ve Yakup Kadri bu akımın Türk edebiyatındaki temsilcileridir.