Edebiyat Akımları ve Özellikleri
Edebiyat akımları, sanat anlayışının zaman içinde nasıl değiştiğini gösterir. Romantizm ve Natüralizm "sanat toplum içindir" derken, diğer akımlar genellikle "sanat sanat içindir" görüşünü savunur.
Hümanizm (İnsancılık), sanatın asıl konusunun insan olduğunu ve insanı kusursuzluğa ulaştırma çabasını vurgular. Klasisizm (Kuralcılık) ise akıl odaklıdır ve kusursuzluğu hedefler. Üst tabaka ve soylular konu edilir, dil ağırdır. Ahmet Vefik Paşa ve Şinasi bu akımın temsilcilerindendir.
Romantizm (Coşumculuk), duyguları ön plana çıkarır ve milli duygulara, vatan sevgisine önem verir. Konuşma dili kullanılır ve Klasisizme tepki olarak doğmuştur. Namık Kemal ve Abdülhak Hamit Tarhan önemli temsilcileridir.
💡 Dikkat! "Sanat toplum içindir" diyen sadece Romantizm ve Natüralizm'dir. Diğer akımlar genellikle "sanat sanat içindir" görüşünü benimser.
Realizm (Gerçekçilik) topluma ayna tutar, gözlem önemlidir ve psikolojik tahliller içerir. Natüralizm (Doğalcılık) ise determinizme sebep−sonuc\cilis\ckisine dayanır ve doğayı tüm çıplaklığıyla ele alır. Hüseyin Rahmi Gürpınar bu akımın Türk edebiyatındaki önemli temsilcilerindendir.
Sembolizm (Simgecilik) kapalı ifade ve imgelere dayanırken, Empresyonizm (İzlenimcilik) Sembolizmin devamı olarak görülür. Ekspresyonizm (Dışavurumculuk) iç dünyayı dışa vurma sürecidir ve Kafka gibi yazarlar bu akımın temsilcileridir.
Günümüze yaklaştıkça Dadaizm (Hiççilik), Kübizm, Fütürizm (Gelecekçilik), Sürrealizm (Gerçeküstücülük) ve Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk) gibi akımlar ortaya çıkmıştır. Türk edebiyatında dönemlere göre farklı akımlar etkili olmuştur. Örneğin Tanzimat döneminde Romantizm, Servet-i Fünun'da Sembolizm ve Parnasizm, Cumhuriyet döneminde ise birçok akım birlikte görülmüştür.