Osmanlı'nın Dış Savaşları ve Yenileşme Çabaları
Osmanlı-Venedik savaşlarında Girit'in kuşatılması tam 24 yıl sürmüş ve Akdeniz'deki son büyük adanın fethi için ilk kez kışın da savaşılmıştır. Bu kuşatma Osmanlı'nın uzun soluklu askeri operasyonlarından biri olarak tarihe geçmiştir.
Osmanlı-Avusturya savaşlarında önemli dönüm noktaları yaşandı. III. Mehmet, Kanuni'den sonra ilk kez ordunun başında sefere çıkan padişah oldu ve Haçova Meydan Muharebesi'nde Osmanlı'nın son büyük askeri başarısını kazandı. Zitvatoruk Antlaşması ile Avusturya ile Avrupa eşitliği kabul edildi, bu Osmanlı'nın üstünlüğünün sarsılmaya başladığının işaretiydi.
1699 Karlofça Antlaşması, imparatorluk tarihinde bir dönüm noktası oldu. Osmanlı İmparatorluğu batıda ilk defa büyük toprak kaybına uğradı ve bu antlaşmayla gerileme dönemi resmen başlamış oldu. II. Mustafa sefere çıkan son padişah olarak tarihe geçti.
Dikkat! Osmanlı'nın gerileme dönemine girmesi "savunmaya geçti" şeklinde yorumlanmamalıdır. İmparatorluk hâlâ saldırı gücünü koruyordu, ancak eski güç dengesi değişmeye başlamıştı.
Yenileşme hareketlerine baktığımızda, II. Osman, IV. Murat ve IV. Mehmet dönemlerinde çeşitli reform girişimleri görüyoruz. Bu ıslahatlar genellikle yükselme dönemini örnek alarak yapıldı, ancak köklü değil yüzeysel kaldı ve devlet politikası haline gelemedi. Islahatlar daha çok askeri ve mali alanda yoğunlaşmış, Batı Avrupa örnek alınmamış ve halk tabanına yayılamamıştı.