Adhezyon, Kohezyon ve Yüzey Gerilimi
Aynı tür moleküller arasındaki çekim kuvvetine kohezyon (tutma), farklı tür moleküller arasındaki çekim kuvvetine ise adhezyon (yapışma) denir. Bu iki kuvvet, günlük hayatta gözlemlediğimiz pek çok olayı açıklar.
Durgun sıvıların yüzeyinde, moleküller arasındaki çekim kuvvetleri nedeniyle oluşan esnek zar görünümüne yüzey gerilimi denir. Her maddenin atomik yapısı farklı olduğundan, yüzey gerilimleri de kendine özgüdür. Yüzey gerilimini etkileyen faktörler arasında sıcaklık, gaz basıncı ve sıvının yoğunluğu vardır; bunlar arttıkça yüzey gerilimi azalır.
Günlük hayatta adhezyon ve kohezyona birçok örnek görebiliriz: Islak saçların alnımıza yapışması (adhezyon), cıvanın dağılmadan küresel kalabilmesi (kohezyon), su damlasının küresel şekil alması (yüzey gerilimi) ve ataşın su üzerinde durabilmesi (yüzey gerilimi) bunlardan bazılarıdır.
Dikkat! Eğer adhezyon kuvveti kohezyon kuvvetinden büyükse (Adhezyon > Kohezyon), sıvı yüzeyi ıslatır. Tersi durumda (Kohezyon > Adhezyon) ise sıvı o yüzeyi ıslatmaz.
Kılcallık olayı ise sıvıların küçük yarıçaplı borularda adhezyon ve kohezyon etkisiyle yükselmesi ya da alçalmasıdır. Eğer adhezyon kohezyon kuvvetinden büyükse yükselme olur. Kılcallık, sıvının yoğunluğu ve borunun yarıçapıyla ters orantılıdır. Kağıt peçetenin suyu emmesi, ağaçların topraktan aldıkları besinleri yapraklarına kadar taşıyabilmesi hep kılcallık sayesinde gerçekleşir.