Dünya'nın Küresel Şekli ve Sonuçları
Dünya tam bir küre değil, geoit şeklindedir. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe birçok değişim yaşanır. Paralellerin çapı ve çevresi küçülür, yerçekimi kuvveti artar.
Kutuplara yaklaştıkça sıcaklık ve buharlaşma azalır, güneş ışınlarının geliş açısı küçülür. Meridyenler kısalır ve kutup yıldızının görünüm açısı büyür. Ayrıca tan ve gurup süreleri uzar.
Bilgi Kutusu: Dünya'nın şekli nedeniyle, ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe haritalar çizilirken bozulmalar oluşur. Bu yüzden farklı harita projeksiyon teknikleri geliştirilmiştir.
Dünya'nın Günlük Hareketi ve Sonuçları
Dünya kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru 24 saatte bir tam tur atar. Bu hareketin en belirgin sonucu gece ve gündüzün oluşmasıdır. Günlük hareket yüzünden güneş ışınlarının geliş açısı, sıcaklık ve gölge boyu gün içinde değişir.
Günlük hareket yerel saat farklarının oluşmasına neden olur. Ayrıca, sürekli rüzgarlar ve okyanus akıntıları Kuzey Yarım Küre'de sağa, Güney Yarım Küre'de sola sapar. Meltem rüzgarları da günlük hareketin bir sonucudur.
Dünya'nın Yıllık Hareketi ve Eksen Eğikliği
Dünya, Güneş çevresinde elips bir yörüngede 365 gün 6 saatte tam bir tur atar. 3 Ocak'ta Güneş'e en yakın, 4 Temmuz'da ise en uzak konumdadır. Bu durum yarım kürelerde mevsim sürelerinin farklı olmasına neden olur.
Dünya'nın ekseninin 23°27' eğik olması mevsimlerin oluşmasının temel sebebidir. Bu eğiklik sayesinde dönenceler (Yengeç ve Oğlak) ve kutup daireleri oluşmuştur. Eksen eğikliği nedeniyle aynı anda farklı yarım kürelerde farklı mevsimler yaşanır.
Eksen eğikliği ve yıllık hareket matematik iklim kuşaklarının (kutup, orta ve tropikal) oluşmasını sağlar. Ayrıca yıl içinde gece-gündüz sürelerinin değişmesine ve muson rüzgarlarının oluşmasına neden olur.