Coğrafi Koordinat Sistemi ve Temel Kavramlar
Yeryüzündeki konumları belirlerken iki tür konumdan bahsederiz: mutlak konum ve göreceli konum. Mutlak konum, paralel ve meridyen çizgilerine göre tam olarak nerede olduğumuzu gösterir.
Paralellerin özellikleri dünyayı anlamak için çok önemlidir. Ekvator, 0° dereceden geçen başlangıç paraleli olup, dünya üzerinde en büyük paraleldir. Kutuplara doğru gidildikçe paralellerin boyları kısalır. Dünya üzerinde toplam 180 paralel bulunur ve aralarındaki mesafe aynı meridyen üzerinde eşittir.
Enlem etkisi, yaşadığımız çevreyi doğrudan etkiler. Ekvatörden kutuplara gidildikçe, güneş ışınlarının düşme açısı değişir ve sıcaklık azalır. Bu değişim okyanus ve denizlerin tuzluluk oranını, bitki örtüsünü ve ekonomik faaliyetleri etkiler.
Meridyenler ise kutup noktalarında birleşir ve kuzey-güney doğrultusunda uzanırlar. Başlangıç meridyeni İngiltere'den geçer ve 0° kabul edilir. İki meridyen arasında 4 dakikalık zaman farkı vardır ve aralarındaki mesafe kutuplara gidildikçe azalır.
Bilgi Kutusu: Boylam hesaplamalarında, doğuya doğru her 15°'lik fark 1 saatlik zaman farkına neden olur. Bu nedenle, iki yer arasındaki yerel saat farkını hesaplamak için, boylam farkını 15'e bölmek veya boylam farkını 4 ile çarpmak yeterlidir.