İç Kuvvetler ve Dağ Oluşumu
Dünyamızın görünümünü şekillendiren iç kuvvetler, güçlerini magmadaki konveksiyonel hareketlerden alır. Bu kuvvetler sayesinde dağlar oluşur, kıtalar hareket eder ve yeryüzü sürekli değişim halinde kalır.
Orojenez (dağ oluşumu), aşınan malzemelerin levha hareketleri sırasında yan basınçlara uğrayarak yükselmesiyle gerçekleşir. Malzemelerin sertlik durumuna göre iki farklı dağ türü oluşur.
Kırık dağlar sert tortulların kırılmasıyla oluşur. Yüksekte kalan kısımlara Horst, alçakta kalanlara Graben denir. Kıvrım dağlar ise yumuşak tortulların bükülerek şekillenmesiyle ortaya çıkar - yüksek kısımlar Antiklinal, alçak kısımlar Senklinal olarak adlandırılır.
Hatırla: Dünyada Alp-Himalaya kıvrım kuşağı, Kaledoniyen ve Hersiniyen kıvrımları büyük dağ sistemlerinin örnekleridir.
Epirojenez (kıta oluşumu), geniş kara kütlelerinin yükselip alçalması olayıdır. Yer kabuğu manto üzerinde izostatik dengeyle yüzer durumda olduğu için ağırlık değişimleri bu dengeyi bozar.
Transgresyonda kara ağırlaşıp çöker, deniz karaya ilerler. Regresyonda ise kara hafifleyip yükselir, deniz geri çekilir. Bu hareketler kıtaların şeklinin sürekli değişmesine neden olur.