Volkanizma ve Türleri
Volkanizma, magmanın yeryüzüne çıkması veya kayaçların içine sokulması olayıdır. Volkanik olaylar gerçekleşme biçimlerine göre belli bir noktada (merkezi), bir hat boyunca (çizgisel) veya belirli bir alanda (alansal) olabilir. Magma sıvı halde çıkarsa lav, katı halde çıkarsa tüf adını alır.
Volkanizma olayları iki ana kategoride incelenebilir: Derinlik Volkanizması ve Yüzey Volkanizması. Derinlik volkanizmasında magma yerin altında kalır ve çeşitli şekillerde sokulur. Batolit magmanın derinlerde kubbe şeklini almasıyla, lakolit magmanın tortul tabakalara mantar şeklinde sokulmasıyla, sill magmanın tabakalara paralel girmesiyle, dayk ise magmanın tabakalara dik olarak sokulmasıyla oluşur.
Yüzey volkanizmasında magma yeryüzüne kadar ulaşır ve çeşitli yapılar oluşturur. Krater volkan konisinin üzerindeki çukurluktur, kaldera volkan konisindeki geniş çöküntüdür, maar gaz patlamalarıyla oluşan çukurluklardır. Akışkan lavların geniş alanlara yayılmasıyla lav düzlüğü, bunların aşınmasıyla lav platoları oluşur.
Bilgi Notu: Volkan konileri, çıkan malzemelerin birikmesiyle oluşur ve magmanın özelliğine göre şekillenir. Katı lavlardan oluşan tabakalı volkanlar dik, akışkan lavlardan oluşan kalkan volkanlar ise yayvan olur.