Dünya'nın Jeolojik Zamanları ve İç Kuvvetler
Dünya milyarlarca yıllık bir değişim sürecinden geçmiştir. İlk Zaman (Prekambriyen) döneminde suyun, ilk canlıların ve atmosferin oluşumu gerçekleşti. II. Zaman (Paleozoyik) döneminde Pangea oluştu, ilk kara bitkileri ve balıklar ortaya çıktı. III. Zaman (Mezozoyik) Pangea'nın parçalanması ve dinozorların, ilk kuşların ve memelilerin ortaya çıkışına tanık oldu.
Senozoyik ve Kuarterner dönemlerinde ise modern dağ sistemleri oluştu, kıtalar bugünkü konumlarını aldı ve nihayet insan türü ortaya çıktı. Bu süreçte petrol, linyit, bor gibi ekonomik değeri olan kaynaklar da oluştu.
Yeryüzünü şekillendiren iç kuvvetler magmadaki hareketlerden kaynaklanır. Orojenez (dağ oluşumu), yan basınçlar nedeniyle tortul tabakaların yükselmesidir. Sert tortulların kırılmasıyla kırık dağlar (horst ve graben), yumuşak tortulların kıvrılmasıyla kıvrım dağlar (antiklinal ve senklinal) oluşur.
Unutma: Epirojenez, kıta kütlelerinin dikey hareketleridir. Karalar ağırlaşıp alçaldığında denizler karaya ilerler (transgresyon), hafifleyip yükseldiklerinde ise denizler geri çekilir (regresyon).