9. Sınıf Fizik Dersi Enerji İş-Güç Konusu

Alternatif metin:

Büyüklük: Yönü, doğrultusu ve değeri ile belirtilen büyüklüklere vektörel büyüklük denir. Kuvvet, hız, ivme gibi büyüklükler vektörel büyüklük olduğundan vektörle gösterilir. Vektör: Yönlendirilmiş, sınırlandırılmış, ölçülebilen doğru parçasıdır. Vektör ok işareti ile gösterilir. Ucundaki ok işareti kuvvetin yönünü belirtir. İş İş Nedir? Bir cisme etkiyen bir kuvvet, cisme belli bir miktarda yol aldırıyor ise, bu durum cismin iş yapması olarak tanımlanır. • Yapılan iş, cisme uygulanan kuvvetin büyüklüğü ve bu kuvvetin etkisi altında Hareket yönü F = 20 N cismin aldığı yolun uzunluğu ile doğru orantılıdır. • İş “W” ile gösterilir; W = F.s = W İş (N.m=Joule), F = Kuvvet (N), S = Yol (m), = Xilk 0 m Ax = 10 m Xson = 10 m is İş Nedir? • Birimi: Joule (J) • 1 Joule : 1 N’luk kuvvet uygulanarak bir cisme hareket doğrultusunda 1 m yol aldırılması ile yapılan işin büyüklüğüdür. J = N.m = (kg.m/s²).m = kg.m²/s² • Başka bir iş birimi Erg'dir. • 1 Erg: 1 dyne değerinde bir kuvvetin bir cisme 1 cm yol aldırması durumunda yapılan işin büyüklüğüdür. 1 Joule (N.m) = 107 erg (1 dyne.cm) Horgmod Work Wepadol Güç Nedir? GÜÇ • Birim zamanda yapılan iş (iş/zaman), • Birim zamanda tüketilen enerji (enerji/zaman), • Birim zamanda üretilen enerji (enerji/zaman) • Kuvvet ve hızın çarpımı (kuvvetxhız), P = W/t = (F.S)/t = F.V P = Güç (Nm/s=J/s=W) W = iş (J), T = = zaman (s), F = uygulanan kuvvet (N), S = cismin aldığı yol (m), V = hız (m/s) güç ? BEYGİR GÜCÜ Beygir Nedir? 1 BG denir. BG (Beygir Gücü) veya HP (Horse Power) 1 BG 0.736 kW 75 kg'lik kütleyi 1 saniyede 1 m yukarı kaldırabilen bir iş beygirinin gücüne W = G.h = mgh = (75 kg) (9.81 m/s²) (1 m) = 736 J 1 s 1 m 75 kg Verim Nedir? VERİM Bir sistemin veya bir makinanın aldığı enerjinin ne kadarını faydalı işe veya enerjiye dönüştürdüğünün bir göstergesidir. Enerjinin bir şekilden diğer bir şekle dönüştürülmesi durumunda, enerjinin tamamı dönüştürülemez ve belli bir kayıp söz konusudur. Yani, herhangi bir sisteme belli bir miktar enerji verildiğinde ve sistemden belli bir fayda iş yapması beklendiğinde sisteme verilen enerji, daima sistemden alınan faydalı iş veya enerjiden büyüktür. Giren enerji Elektrik) Sistem (lamba) Çıkan enerji(Işık) • Verim Nedir? Verim “n” (eta) ile gösterilir ve genelde yüzde (%) olarak ifade edilir. n = (alınan faydalı iş veya enerji/verilen iş veya enerji)x100 n<1 Birimsizdir. Eg Makine 1 Makine 2 E η E E 9 g Dönme Hareketi Nedir? DÖNME HAREKETİ Dönme hareketinin makine tasarımında önemli bir yeri vardır. Çünkü birçok makine faydalı işi dönme hareketi ile gerçekleştirir. Dönme hareketinde hareketin başlangıcından itibaren kat edilen yol açı (Ø) ile ifade edilir ve birimi radyan (rad)'dır. Açısal hız: @= ф 2пп Πη t 60 30 = (rad/s) V n: devir/dak olarak açısal hızdır 2лn πη Teğetsel hız: v=or == 60 30 Radyal ivme: a=o²r= (m/s²) r t=t₁ a Swin (m/s) yw, n t=to TORK Tork (Dönme Momenti) Nedir? Bir cisme ağırlık merkezinden geçmeyen bir kuvvet etki ederse o kuvvet cismin ağırlık ekseni etrafında döndürmeye çalışır. Bu etkiye Moment veya Tork denir. • Kuvvetin büyüklüğü yanında uygulama kolu uzunluğu da önemlidir. F t=t₁ Dönme momenti: M₁ = Fr Dönme hareketinde güç: P = M₁ w Mb Мъ P 30P == = = @ η π 30.1000P = 9550- η π r t=to Мо P: (W) M (Nm) P P: (kW) M₁: (Nm) b n