DNA ve Genetik Kod Temelleri
Vücudumuz trilyonlarca hücreden oluşur ve her hücrenin bir zarı, sitoplazması ve çekirdeği bulunur. Çekirdek, hücrenin yönetici merkezidir ve içinde bulunan DNA tüm faaliyetleri kontrol eden asıl yönetici moleküldür.
DNA, DeoksiriboNükleikAsit'in kısaltmasıdır ve çift sarmal yapıdadır. Hücrelerimizdeki solunum, beslenme, üreme ve protein sentezi gibi tüm yaşamsal faaliyetleri yönetir. Watson ve Crick isimli bilim insanları DNA'nın yapısını keşfetmişlerdir.
DNA'nın en küçük yapı birimi nükleotiddir. Her nükleotid, bir fosfat, deoksiriboz şekeri ve organik bazdan (Adenin, Timin, Guanin, Sitozin) oluşur. DNA'da her zaman Adenin-Timin ve Guanin-Sitozin eşleşir. Bu bazlar arasında A=T için iki, G=C için üç hidrojen bağı kurulur.
💡 İlginç Bilgi: DNA'daki bilgi, bir dildeki harflere benzer. Aynı harflerle farklı sıralamada yazılmış "TAKİP", "PATİK" ve "KİTAP" kelimeleri gibi, DNA'daki nükleotidlerin dizilimi canlıların çeşitliliğini sağlar.
DNA'nın içindeki anlamlı parçalara gen denir. Genler, göz rengi, saç rengi ve kan grubu gibi kalıtsal özelliklerimizi belirler. Kromozom ise DNA'nın protein kılıfla sarılmış, kısalıp kalınlaşmış halidir ve sadece hücre bölünmesi sırasında görülür.
Hücreden en küçük yapıya doğru sıralama: Hücre > Çekirdek > Kromozom > DNA > Gen > Nükleotid > Atom şeklindedir. Bu sıralamayı "KeDİGÜNÜ" olarak kodlayabilirsin!