Kader ve Kaza İnancı

Evrendeki mükemmel düzen ve uyum, Allah'ın her şeyi bir ölçü ile yarattığının kanıtıdır. Dünya, galaksiler, yıldızlar ve canlıların kusursuz yaratılışı bize evrenin rastgele değil, belli bir plana göre var olduğunu gösterir.

Kader, Allah'ın sonsuz bilgisi ve gücüyle evrende olmuş ve olacak her şeyi bilmesi, ölçülü bir şekilde programlaması ve yaratmasıdır. Kur'an-ı Kerim'de "Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık" (Kamer suresi, 49) ayetiyle bu gerçek vurgulanır.

Kaza ise ezelde bilinen ve takdir edilen şeyin, zamanı gelince Allah tarafından gerçekleştirilmesidir. Örneğin, "Su 100 derecede kaynar" bilgisi kaderdir; suyun kaynaması ise kazadır.

Önemli Not: Kader ve kazaya iman, Allah'ın ilminin sonsuz olduğunu, her şeyi kuşatan bir iradesi bulunduğunu ve O'nun kudretinin tüm varlıklardan üstün olduğunu kabul etmek demektir. Bu yönüyle kader ve kaza inancı, İslam'ın temel inanç esaslarındandır.

Allah'ın evrendeki uyumu sağlamak için koyduğu yasalar Sünnetullah olarak adlandırılır. Bu yasalar üç kategoridedir: Fiziksel, biyolojik ve toplumsal yasalar. Buzların erimesi, yağmurun yağması, rüzgarın oluşumu gibi olaylar fiziksel yasalara örnektir.

İnsanın İradesi ve Evrendeki Yasalar

İnsanın akıllı ve irade sahibi olması, davranışlarından sorumlu olduğu anlamına gelir. Allah insana iyiyi kötüden, doğruyu yanlıştan ayıracak akıl vermiştir. Bu duruma Kur'an-ı Kerim'de şöyle işaret edilir: "Bu Kur'an; kendisiyle uyarılsınlar, Allah'ın ancak tek ilah olduğunu bilsinler ve akıl sahipleri düşünüp öğüt alsınlar diye insanlara bir bildiridir." (İbrâhîm suresi, 52)

Allah insanı, kendi iradesi ile yaptığı söz ve davranışlardan sorumlu tutmuştur. Ancak insan, iradesi dışında ortaya çıkan durumlardan (cinsiyet, göz rengi gibi) sorumlu değildir.

Biyolojik yasalar, canlılarla ilgili prensiplerdir. Solunum sistemi, besin zinciri, fotosentez gibi örneklerle açıklanır. Bu yasalar deney ve gözlemlerle kanıtlanabilir.

Toplumsal yasalar ise toplumun sağlıklı bir şekilde varlığını sürdürebilmesi için uyması gereken kurallardır. Adalet, ahlak kuralları, kul hakkı gibi konular bu yasalarla ilgilidir.

Unutma: Fiziksel ve biyolojik yasalar kesin sonuçlar verirken, toplumsal yasalar daha esnek olabilir. Hiçbir varlık fiziksel ve biyolojik yasaların dışına çıkamaz, ancak toplumsal yasalar sebep-sonuç ilişkisiyle şekillenir.

Kader ile İlgili Kavramlar

Ecel ve Ömür kavramları, her varlığın yaşam süresinin Allah tarafından belirlendiğini anlatır. Kur'an-ı Kerim'de "Her can, ölümü tadacaktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz." (Ankebut Suresi, 57) buyrulur. İyi bir Müslüman, hayatın bir sonu olduğunu bilerek ömrünü iyi değerlendirir ve ölüme her zaman hazırlıklı olmaya çalışır.

Rızık konusunda Allah, her canlının ihtiyacını karşılayacak nimetleri yaratmıştır. Ancak insan, rızkına ulaşmak için çaba göstermelidir. Hz. Peygamber "Sizden birinizin sırtına bir bağ odun yükleyip satması, dilenmesinden daha hayırlıdır" buyurarak çalışmanın önemini vurgulamıştır.

Başarı ve başarısızlık ise insanın kendi çabası ve tercihlerine bağlıdır. İnsan, engeller karşısında vazgeçmemeli ve sorumluluklarını yerine getirdikten sonra başarılı olmayı Allah'tan beklemelidir. Kur'an-ı Kerim'de "Gerçekten insanın kendi çalışmasının karşılığından başka bir şey yoktur" (Necm Suresi 39) buyrulur.

Önemli: Tevekkül, elinden gelen gayreti göstermekle birlikte kalben Allah'a bağlanıp güvenmek ve sonucu O'ndan beklemek demektir. Çalışmadan "nasıl olsa rızkım Allah verir" demek doğru bir tevekkül anlayışı değildir.

Sağlık ve hastalık konusunda dinimiz, sağlığımızı korumak için gereken önlemleri almamızı emreder. Hasta olduğumuzda ise "hasta olmak kaderimde varmış" diyerek tedavi olmamak doğru değildir. Peygamberimiz "Ey Allah'ın kulları! Tedavi olunuz. Şüphesiz Allah her hastalığın şifasını yaratmıştır" buyurmuştur.

Hz. Musa ve Ayete'l Kürsi

Hz. Musa, dünya yaratıldığı günden beri devam eden hak ve batıl mücadelesinin büyük peygamberlerinden biridir. Erkek çocukların öldürüldüğü bir dönemde doğdu, ancak Allah'ın korumasıyla Firavun'un sarayında büyüdü.

Allah tarafından peygamberlik göreviyle görevlendirildi ve kardeşi Harun'la birlikte Firavun'u ve Mısır halkını Allah'ın varlığına ve birliğine inanmaya çağırdı. Firavun iman etmeyi reddedince, Allah onu ve ordusunu denizde boğarak cezalandırdı, Musa ve inananları ise kurtardı.

Hz. Musa'nın hayatı, Allah'ın yardımıyla zorluklar karşısında sabırla mücadele etmenin güzel bir örneğidir. Allah onu mucizelerle desteklemiş, asasını yılana dönüştürmüş ve elini parlak bir ışık gibi göstermiştir.

Ayete'l Kürsi, Bakara Suresi'nin 255. ayetidir ve Allah'ın yüce sıfatlarını anlatır. İçinde "kürsi" kelimesi geçtiği için bu ismi almıştır. Kürsi, Allah'ın sonsuz gücü, kudreti ve hükümranlığı anlamına gelir.

Dikkat: Ayete'l Kürsi'de Allah'ın hiç uyumadığı, göklerde ve yerde olan her şeyin sahibi olduğu, O'nun izni olmadan hiç kimsenin şefaat edemeyeceği ve ilminin her şeyi kuşattığı anlatılır. Bu ayet, Allah'ın kudretini ve büyüklüğünü en güzel şekilde ifade eder.

Ayete'l Kürsi'nin anlamı, "Allah'tan başka hiçbir ilah yoktur. O daima diridir, bütün varlığın idaresini yürütendir..." şeklinde başlar ve Allah'ın sonsuz kudreti ve bilgisini anlatır.