Çeşitli Kıyı Tiplerinin Özellikleri ve Oluşum Süreçleri
Bu sayfada, farklı kıyı tiplerinin karakteristik özellikleri ve nasıl oluştuklarına dair detaylı bilgiler sunulmaktadır.
Limanlı kıyı tipi: Geniş vadilerin su altında kalması ve bu alanların setlerle koparılmasıyla oluşur. Örnek olarak Odesa ve Dinyeper limanları verilebilir.
Definition: Limanlı kıyılar, doğal veya yapay olarak korunaklı, gemilerin yanaşabileceği derin su alanlarına sahip kıyılardır.
Dalmaçya kıyı tipi: Bu kıyı tipinde dağlar kıyıya paraleldir ve deniz, vadilerin arasına sokulur. Hırvatistan'ın Adriyatik kıyıları bu tip kıyılara örnektir.
Ria kıyı tipi: Deniz sularının yükselmesiyle kıyıya dik vadilerin sular altında kalmasıyla oluşan vadilerdir. Girinti-çıkıntı fazladır. İstanbul Boğazı bu kıyı tipine bir örnektir.
Example: Ria kıyı tipi özellikle Güneybatı Anadolu kıyılarında görülür ve karakteristik olarak derin, dar körfezlere sahiptir.
Haliçli kıyılar: Gel-git sonucu akarsu ağızlarında oluşur. Watt kıyı olarak da bilinen bu tip kıyılarda, sular çekilince deniz dipleri görünür hale gelir. Kuzey Avrupa kıyıları ve Arjantin'de örnekleri bulunur.
Skyer tipi kıyı: Buzulların etkisiyle oluşan moren ve hörgüç kayaların sular altında kalmasıyla oluşur. Bu kıyı tipinde çok sayıda ada bulunur.
Vocabulary: Moren: Buzulların taşıyıp biriktirdiği kaya ve toprak yığını.
Fiyort tipi kıyı: Buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşan kıyılardır. Girinti-çıkıntı fazladır. En büyük fiyort Norveç'te bulunur.
Highlight: Fiyort kıyı tipi neden Türkiye'de görülmez? Çünkü fiyortlar buzul vadilerinin sular altında kalmasıyla oluşur ve Türkiye'de buzul vadileri yoktur.
Mercanlı kıyılar: Tropikal kuşakta rastlanır çünkü mercanlar sığ ve sıcak sularda yaşar. Mercan kalıntıları birikip deniz yüzeyine çıkınca atol mercan adaları oluşur. Avustralya çevresinde yaygın olarak görülür.
Vocabulary: Atol: Mercan resiflerinin oluşturduğu, ortasında lagün bulunan halka şeklindeki ada.
Kalanklı Kıyı Tipi: Kalanklı kıyı tipi nerede görülür? sorusuna cevap olarak, bu kıyı tipi özellikle Türkiye'nin Akdeniz kıyılarında görülür. Kalanklı kıyılar, kireçtaşı kayaçların deniz suyu tarafından aşındırılmasıyla oluşan dik yamaçlı, dar ve derin koylarla karakterize edilir.
