Bilgi felsefesi, bilginin doğası, kaynağı ve sınırlarını inceleyen temel bir felsefe dalıdır. Felsefe kavramları TYT kapsamında önemli bir yer tutan bu alan, farklı düşünce akımlarını barındırır. Septisizm $Şüphecilik$ akımının temsilcileri Pyrrhon ve Timon, doğru bilgiye ulaşmanın imkansız olduğunu savunurken, Empirizm $Deneycilik$ akımı tüm bilgilerin kaynağının deneyim olduğunu öne sürer.

Rölativizm $Görecilik$ doğruların ve değerlerin kişiden kişiye değiştiğini savunur. Bu görüşe karşın, Sokrates, Platon, Aristoteles gibi filozoflar evrensel doğruların varlığını kabul eder. Kritisizm $Eleştiricilik$ bilginin oluşması için hem duyum hem de aklın gerekli olduğunu savunan Kant'ın öncülük ettiği bir akımdır.

Tanım: Entüisyonizm $Sezgicilik$, Bergson'un öncülüğünde hayatın gerçek bilgisinin sezgi ile elde edilebileceğini savunan felsefi görüştür.

Pozitivizm $Olguculuk$, Auguste Comte'un öncülüğünde metafizik açıklamaları reddeden ve bilimsel yöntemi esas alan bir yaklaşımdır. Pragmatizm $Faydacılık$ ise William James ve John Dewey'in savunduğu, faydalı olan bilginin doğru olduğunu iddia eden felsefi akımdır.

10.sınıf felsefe 3.ünite notları pdf içeriğinde önemli yer tutan Ontoloji $Varlık Felsefesi$, varlığın temel yapısını ve özünü inceler. Realizm, bilinçten bağımsız bir varlığın var olduğunu savunurken, İdealizm varlığın özünün idea olduğunu öne sürer. Platon, Aristoteles ve Hegel bu görüşün önemli temsilcileridir.

Materyalizm, Demokritos ve Marx'ın savunduğu, varlığın özünün madde olduğunu iddia eden felsefi görüştür. Dualizm ise Descartes'in öncülüğünde varlığın özünün hem ruh hem de madde olduğunu savunur.

Vurgu: Fenomenoloji, Husserl'in geliştirdiği, özlerin ancak bilinç tarafından kavranabileceğini savunan felsefi yaklaşımdır.

Spiritüalizm var olan her şeyin tinsel $ruhsal$ olduğunu savunurken, Mekanizm evreni bir makine gibi görür ve mekanik yasalarla açıklamaya çalışır. Bu yaklaşımlar Felsefi terimler ve kavramlar içinde önemli bir yer tutar.

10. sınıf felsefe 1 ünite kavramları içinde yer alan Siyaset Felsefesi, toplumsal düzen ve yönetim biçimlerini inceler. Liberalizm, Adam Smith'in öncülüğünde özgürlük ilkesine dayanan ideal devlet anlayışını savunur. Sosyalizm ise Saint Simon ve Karl Marx'ın geliştirdiği, eşitlik temelli bir toplum düzenini öngörür.

Ahlak Felsefesi $Etik$ alanında Utilitarizm, Jeremy Bentham ve John Stuart Mill'in savunduğu, eylemlerin fayda temelinde değerlendirilmesi gerektiğini öne sürer. Determinizm insan davranışlarının belirlenmiş olduğunu savunurken, İndeterminizm insanın özgür olduğunu iddia eder.

Örnek: Hedonizm, Aristippos'un geliştirdiği, haz veren şeylerin iyi, acı veren şeylerin kötü olduğunu savunan ahlak anlayışıdır.

TYT Felsefe Notları PDF kapsamında önemli bir yer tutan Din Felsefesi, dinî düşünce ve inançları felsefi açıdan inceler. Teizm, Tanrı'nın evrenle sürekli ilişki içinde olduğunu savunurken, Deizm Tanrı'nın evreni yarattıktan sonra işleyişine karışmadığını öne sürer.

Panteizm Tanrı ile evreni özdeşleştirirken, Agnostisizm Tanrı'nın varlığının bilinemeyeceğini savunur. Ateizm ise Karl Marx ve Nietzsche gibi düşünürlerin savunduğu, Tanrı'nın var olmadığı görüşüdür.

Tanım: Monoteizm tek tanrı inancını, Politeizm ise çok tanrı inancını ifade eder.

Din Felsefesinin temel kavramları arasında tevhid, iman, kutsal ve mucize gibi kavramlar yer alır. Tanrı'nın varlığına dair kozmolojik, ontolojik ve teleolojik kanıtlar sunulurken, karşıt görüşler maddi kanıt, kötülük kanıtı ve ahlak kanıtı gibi argümanlar öne sürer.

Sanat felsefesi ve estetik, Felsefi terimler ve kavramlar arasında önemli bir yere sahiptir. Sanat felsefesinin temel problemleri, güzelliğin doğası, estetik yargıların evrenselliği ve sanatın özü gibi konuları kapsar. Bu alanda, Felsefe kavramları ve anlamları çerçevesinde birçok temel kavram bulunmaktadır.

Tanım: Estetik, güzellik ve sanat üzerine felsefi düşünme biçimidir. Sanat felsefesi ise sanatın doğası, işlevi ve değeri üzerine sistematik düşünmeyi içerir.

Sanat felsefesinin temel kavramları arasında estetik özne, estetik nesne, estetik tutum, estetik haz ve estetik değer bulunur. Bu kavramlar, 10.sınıf felsefe kavramları ve anlamları içinde önemli bir yer tutar. Sanatın ne olduğuna dair farklı yaklaşımlar mevcuttur: toplumcu anlayış ve formalist anlayış bunların başında gelir.

Sanat anlayışları üç temel yaklaşımla incelenebilir: Platon ve Aristoteles'in savunduğu taklit olarak sanat $mimesis$, B. Croce'nin öne sürdüğü yaratma olarak sanat ve F. Schiller'in savunduğu oyun olarak sanat. Formalist sanat anlayışında biçim ön plandadır ve "sanat sanat içindir" görüşü hakimdir.

Siyaset felsefesi, TYT Felsefe Notları PDF içeriğinde önemli bir yer tutan ve toplumsal yaşamı şekillendiren temel kavramları inceler. Aristoteles'in tanımıyla "vatandaşların toplum ve devleti ilgilendiren işlerle ilgili yaptığı her şey" olarak tanımlanan siyaset, felsefi açıdan olması gerekeni ifade eder.

Önemli Not: Siyaset felsefesi ile siyaset bilimi arasındaki temel fark, birincisinin normatif $olması gereken$, ikincisinin ise betimleyici $olan$ yaklaşımı benimsemesidir.

Siyaset felsefesinin temel problemleri arasında temel hak ve hürriyetler, iktidarın kaynağı ve egemenliğin kullanış biçimleri yer alır. Bu konular 10.sınıf felsefe 3.ünite notları pdf içeriğinde detaylı olarak işlenir. İktidarın kaynağı konusunda farklı görüşler vardır: tanrısal kaynak $Eski Mısır$, korunma ihtiyacı $Platon, Aristoteles$ ve toplumsal sözleşme $Hobbes, Rousseau$.

Egemenliği kullanış biçimleri üç ana başlıkta incelenir: geleneksel $babadan oğula geçen$, karizmatik $kişisel özelliklerden kaynaklanan$ ve hukuki-rasyonel $yasalara dayanan$. İdeal devlet tartışmaları da siyaset felsefesinin önemli konularındandır.

Devletin ortaya çıkışı ve ideal devlet düzeni, Felsefe Ders Notları PDF içeriğinde geniş yer bulan konulardır. Devletin doğal bir yapı olduğunu savunan düşünürler $Platon, Aristoteles, Farabi, İbn-i Haldun$ olduğu gibi, yapay olduğunu savunan düşünürler de $Hobbes, Rousseau, Locke$ vardır.

Örnek: Ütopyalar, ideal toplum düzenini anlatan eserlerdir. Platon'un "Devlet"i, Thomas More'un "Ütopya"sı ve Campanella'nın "Güneş Ülkesi" başlıca örneklerdir.

Ütopyalar ve distopyalar, toplumsal düzen hakkındaki düşünceleri yansıtır. Ütopyalar olması arzu edilen ideal toplumu betimlerken, distopyalar olması istenmeyen, korku ve baskıya dayalı gelecek senaryolarını anlatır. George Orwell'in "1984" ve Aldous Huxley'in "Cesur Yeni Dünya" eserleri önemli distopya örnekleridir. Bu konular TYT Felsefe Notları kısa içeriklerinde sıkça işlenir.