Sözcük Yapısı ve Türleri
Bu sayfada, sözcükte yapı konusu detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Üç temel sözcük yapısı açıklanmıştır: basit, türemiş ve birleşik sözcükler.
Basit sözcükler, yapım eki almamış, yalnızca çekim eki alabilen sözcüklerdir. Örneğin, "conta" kelimesi basit bir sözcüktür ve "contalarımızda" şeklinde çekim eki alabilir.
Örnek: "Contalarımızda" kelimesinde "conta" kök, "-lar" çoğul eki, "-ımız" iyelik eki ve "-da" bulunma hali ekidir.
Türemiş sözcükler, yapım eki alarak oluşturulan sözcüklerdir. Bir kök veya gövdeye yapım eki eklenerek oluşturulurlar.
Örnek: "Sözcükler" kelimesi "söz" kökünden türetilmiştir: söz-cük-ler
Birleşik sözcükler, iki sözcüğün birleşmesiyle oluşur. Beş farklı türde birleşik sözcük vardır:
- Anlam kaynaşmasıyla oluşanlar (örn. kurbağa, deve dikeni)
- Bir sıfat ve bir ismin birleşmesiyle oluşanlar (örn. sivrisinek, Eskişehir)
- Bir isim ve bir fiilin birleşmesiyle oluşanlar (örn. hacı yatmaz, veryansın)
- İki fiilin birleşmesiyle oluşanlar (örn. çekyat, dedikodu, uyurgezer)
- Bir isim ve bir fiilimsinin birleşmesiyle oluşanlar (örn. çantaçalma, ağaçkakan, gökdelen)
Vurgu: Birleşik sözcükler, dilin zenginliğini ve ifade gücünü artıran önemli yapı taşlarıdır.
