Sıfat-Fiiller ve Zarf-Fiiller
Sıfat-fiiller, cümlede sıfat görevi yapan fiilimsilerdir. Ekleri "-an/-en, -ası/-esi, -maz/-mez, -ar/-er/-ır/-ir/-ur/-ür, -dık/-dik/-duk/-dük, -acak/-ecek, -mış/-miş/-muş/-müş"tür. Kolayca hatırlamak için "ANASI MEZAR DİKECEKMİŞ" şeklinde kodlayabilirsin.
"Yeni gelen çocuk", "yaşanılası yer" ve "çıkmaz sokak" örneklerinde altı çizili kelimeler sıfat-fiildir. Sıfat-fiiller bazen nitelediği isim düşerek adlaşmış sıfat-fiil olur. Örneğin "yaptığın ödevler" yerine "yaptıkların" dediğimizde ödev sözcüğü düşmüş ve sıfat-fiil adlaşmıştır.
Zarf-fiiller ise cümlede zarf görevi yapan fiilimsilerdir. En çok kullanılan ekleri "-ip, -arak/-erek, -ince, -ken, -madan/-meden, -dıkça, -eli, -e...e" şeklindedir. "Ona bakıp gülümsedi", "koşarak geldi", "görünce şaşırdı" örneklerindeki altı çizili kelimeler zarf-fiildir.
İpucu: Zarf-fiiller genellikle cümleye zaman veya durum anlamı katar. "Gülerek ayrıldı" (nasıl?), "İşin bitince gel" (ne zaman?) gibi.
Fiilimsileri tanırken kalıcı isimlere de dikkat etmelisin. Bazı fiilimsi ekleri zamanla kalıcı isim olmuştur. Örneğin "dolma" (yemek), "çamaşır" (giysi), "yakacak" (odun, kömür), "çağlayan" (şelale) sözcükleri artık fiilimsi değil, kalıcı isimdir.