Öznelerine ve Nesnelerine Göre Çatılar
Dönüşlü Çatı
Dönüşlü çatı nedir sorusunun cevabı, işi yapan ve işten etkilenenin aynı kişi olduğu fiil yapısıdır. Dönüşlü çatı, "-l, -n" eklerinden birini alır.
Örnek: "Dün gece çok sevindi", "Kızı gelin olan kadın dövündü".
İşteş Çatı
İşteş çatı, "-ş" eki kullanılarak oluşturulur ve birlikte veya karşılıklı anlam taşır.
Örnek: "Adamlarla selamlaştık", "Kuşlar sürekli ötüştü", "Çocuklar gibi gülüştük", "Öğrenciler durakta bekleşti".
Geçişli Fiil
Geçişli çatı nedir diye sorulduğunda, nesne alan ve "neyi, kimi" sorularına cevap veren fiil yapısı olarak tanımlanır.
Örnek: "Bu kitabı okudu", "Bu kitabı dün yazdı".
Geçişsiz Fiil
Geçişsiz fiil, nesne almayan ve "neyi, kimi" sorularına cevap vermeyen fiil yapısıdır.
Örnek: "Çocuk dün ağladı", "Çok güldük", "Hiç uyumadık".
Oldurgan Çatı
Oldurgan çatı nedir sorusunun yanıtı, geçişsiz fiili geçişli yapmak için kullanılan çatı türüdür. "-tir, -dir" eki getirilir.
Örnek: "gül-" fiilinden "gül-dür-" yapılması.
Ettirgen Çatı
Ettirgen çatı, geçişli fiile "-t, -tir, -dir" ekleri getirilerek daha geçişli yapılmasıdır.
Örnek: "oku-" fiilinden "oku-t-", "yaz-" fiilinden "yaz-dır-" yapılması.
Highlight: Geçişsiz fiiller oldurgan, geçişli fiiller ettirgen yapılır.
Bu özet, fiilde çatı 8. sınıf konu anlatımı için kapsamlı bir kaynak oluşturmaktadır. Fiilde çatı örnekleri 8. sınıf PDF formatında hazırlanabilir ve öğrencilerin kolayca erişebileceği bir kaynak haline getirilebilir.