Koşul, Karşılaştırma ve Düşünce Cümleleri
Koşul cümleleri bir şeyin olması için başka bir şeyin gerekli olduğunu söyler. "İşlerimi bitirirsem sana yardım ederim" cümlesinde yardım etmenin şartı işlerin bitmesidir. "-se, -sa, -ınca" ekleri bu cümlelerde çok kullanılır.
Karşılaştırma cümleleri en az iki şeyi ortak bir özellik bakımından değerlendirir. "Sen babandan daha akıllısın" cümlesinde zeka konusunda karşılaştırma yapılıyor. "Daha, en, kadar, -den" gibi kelimeler kullanılır.
Ön yargı cümleleri sonuç belli olmadan kesin hüküm verir. "Bu takım bu maçı kazanamaz" cümlesi henüz oynanmamış maç hakkında ön yargı içerir.
Varsayım cümleleri gerçekleşmemiş durumu gerçekmiş gibi kabul eder. "Diyelim ki sınavı kazandın" örneğinde olduğu gibi "diyelim, varsayalım, farz et" kelimeleri kullanılır.
Not: Karşılaştırmada mutlaka ortak bir konu olmalı, yoksa sadece farklı özellikler sayılmış olur!