Yeni Nesil Defterler

Bu özel defterler hücreli adımlar şeklinde düzenlenmiş. Böylece her konuyu küçük parçalar halinde daha kolay öğrenebilirsin. Her sayfa bir dergi gibi tasarlanmış, bu sayede sıkılmadan çalışabileceksin.

Defterlerde WIN bölümleri var. Buralarda önemli bilgiler ve sana değer katacak ipuçları bulunuyor. Ayrıca her adımın sonunda öğrendiklerini pekiştirmek için test soruları ve kavratıcı etkinlikler yer alıyor.

Her ünitenin başında infografikler bulunuyor. Bunlar sayesinde konunun tamamını bir bakışta görebilirsin. Ayrıca bu infografikleri telefonuna kaydedebilir ve her yerde yanında taşıyabilirsin.

💡 Dergi konseptindeki defterleri her zaman yanında taşıyamasan bile, MR özelliği sayesinde infografikleri her an cebinde taşıyabilirsin!

İçindekiler

Türkçe defterimizde sekiz temel ünite var ve her biri çeşitli adımlara ayrılmış. Böylece konular arasında kaybolmadan ilerleyebilirsin.

Sözcükte Anlam ünitesinde, gerçek anlam, mecaz anlam ve terim anlamdan başlayıp eş-zıt anlamlara kadar pek çok konuyu öğreneceksin. Ardından Cümlede Anlam ünitesinde öznel-nesnel anlatımdan neden-sonuç cümlelerine kadar ilerleyeceksin.

Parçada Anlam konusunda anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarını göreceksin. Dil Bilgisi ünitelerinde fiilimsiler, cümlenin ögeleri ve çatı konularını öğreneceksin.

Yazım Kuralları bölümünde büyük harflerin kullanımı, bazı ek ve kısaltmaların yazımı ve noktalama işaretleri var. Son olarak Tür ve Şekil Bilgisi ünitesinde şiir bilgisi ve edebi türleri tanıyacaksın.

🔍 Her ünitenin başındaki infografikler konuyu bir çırpıda hatırlamanı sağlayacak!

Dil Bilgisi 1

Fiilimsiler konusu, Türkçe dersinde öğreneceğin önemli konulardan biridir. Bu ünitede fiilimsilerin türlerini ve özelliklerini öğreneceksin.

⭐ Fiilimsiler, cümlede isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılabilen sözcüklerdir ve fiil kökünden türerler.

Fiilimsiler (Eylemsi)

Fiilimsiler, fiil kökünden türeyen ama fiil gibi çekimlenmeyen sözcüklerdir. Üç farklı türde fiilimsi vardır: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.

İsim-fiiller eylemin adıdır ve "-ma, -ış, -mak" ekleriyle yapılır. Örneğin "sarmak", "okuma" gibi. Bazen isim-fiil eki "-ma, -ma" ile olumsuzluk eki "-me, -ma" karıştırılabilir. "Ev alma" (olumsuzluk) ile "Ev almayı düşünüyorum" $isim-fiil$ arasındaki farkı anlamalısın.

Sıfat-fiiller cümlede genellikle sıfat görevinde kullanılır ve "-an, -ası, -mez, -ar, -dık, -ecek, -miş" ekleriyle yapılır. "Okuyan çocuk", "gelecek hafta" gibi örnekler verebiliriz.

Zarf-fiiller ise cümlede zarf görevinde kullanılır ve "-ken, -eli, -ince, -ip, -erek" gibi eklerle yapılır. Zarf-fiiller, cümleye "nasıl" ve "ne zaman" anlamları katar. Örneğin: "Koşarken düştü", "Gelince haber ver" gibi.

💫 Unutma! Bazı fiilimsi ekleriyle yapılan kelimeler zamanla kalıplaşarak kalıcı isim olabilir. Örneğin "dondurma", "çakmak", "sarma" gibi sözcükler artık fiilimsi değil, kalıcı isimdir.

Fiilimsi (Eylemsi) Özellikleri

Fiilimsiler, fiil kökünden türeyen ama cümlede fiil görevi yapmayan kelimelerdir. Bu sözcükler, cümlede isim, sıfat ve zarf olarak kullanılır.

Fiilimsiler fiil anlamını tamamen yitirmez. Örneğin "Havalar soğuyunca kışlıkları çıkarmak gerekir" cümlesindeki "soğuyunca" ve "çıkarmak" fiilimsidir. Fiilimsiler olumsuzluk eki "-me, -ma" alabilir $gelen/gelmeyen$, ama fiiller gibi çekimlenemez.

Fiilimsiler cümlede ek fiil alarak yüklem olabilir: "En sevdiği şey gezmekti." Ayrıca isim çekim eklerini de alabilirler: "Bu derse çalışmamız gerek." Fiilimsi ekleri yapım ekidir ve bulundukları cümleyi birleşik hale getirir.

🌟 Her fiilimsi bir yan cümle oluşturur. Bu özellik, fiilimsilerin cümle içinde farklı görevler üstlenmesini sağlar!

İsim-Fiil (Ad Eylem)

İsim-fiiller, fiil köklerine "-ma, -ış, -mak" eklerinden birinin gelmesiyle oluşur ve eylemin adını bildirir. "Onun şiir okuyuşunu dinlemeyi çok istiyorum" cümlesinde "okuyuşunu" ve "dinlemeyi" isim-fiildir.

İsim-fiil eki "-me, -ma" ile olumsuzluk eki "-me, -ma" karıştırılmamalıdır. "Ev alma, komşu al" cümlesindeki "alma" olumsuzluk ekidir. "Ev almayı düşünüyorum" cümlesindeki "almayı" ise isim-fiildir.

İsim-fiil eki olan "-ış, -iş, -uş, -üş" ile fiilden fiil yapım eki olan "-ış, -iş, -uş, -üş" birbirine karıştırılabilir. "İçinde bulunduğum duruma gülüşü beni üzdü" cümlesindeki "gülüş" isim-fiil eki almıştır. "Anlattığım fıkraya bütün sınıf gülüştü" cümlesindeki "gülüştü" ise yapım ekidir.

🔍 Bazı isim-fiil ekleriyle yapılan kelimeler zamanla kalıcı isme dönüşebilir! Örneğin "dondurma", "çıkış", "sarma" gibi sözcükler artık fiilimsi özelliğini kaybetmiştir.

Kalıcı İsimler ve İsim-Fiiller

İsim-fiil eklerini alan bazı sözcükler, zamanla kalıplaşarak kalıcı isim olabilir. Bu sözcükler artık fiilimsi özelliğini kaybeder ve tamamen isim olarak kullanılır.

Örneğin "Elindeki ipleri makaraya sarmaya çalışıyordu" cümlesindeki "sarmaya" bir isim-fiildir. Ama "Annemin yaptığı sarmalar çok lezzetliydi" cümlesindeki "sarmalar" artık kalıcı isimdir.

Günlük hayatta sık kullandığımız "çıkış", "uçurtma", "buluş", "kıyma", "ekmek", "çakmak", "giriş", "kazma", "kavurma", "yarma" ve "dondurma" gibi sözcükler de bu şekilde kalıcı isim olmuştur.

🧠 Bir kelimenin isim-fiil mi yoksa kalıcı isim mi olduğunu anlamak için cümledeki kullanımına bakmalısın. Eğer hala eylem anlamı taşıyorsa isim-fiil, tamamen bir varlık adına dönüşmüşse kalıcı isimdir.

Sıfat-Fiil (Ortaç)

Sıfat-fiiller, fiil kök ya da gövdelerine "-an, -ası, -mez, -ar, -dık, -ecek, -miş" eklerinin gelmesiyle oluşan ve cümlede genellikle sıfat görevinde kullanılan sözcüklerdir.

"Başımıza gelen, görünmez bir kazaydı" ve "Gelecek hafta buluşup geçmiş günleri yâd edeceğiz" cümlelerinde "gelen", "görünmez", "gelecek" ve "geçmiş" sözcükleri sıfat-fiildir.

Dikkat etmen gereken nokta, "-mez, -ar, -dik, -ecek, -miş" eklerinin hem sıfat-fiil eki hem de kip eki olarak kullanılabilmesidir. Bu ekler cümlenin sonunda yer alıyorsa kip eki, cümlenin ortasında veya başında yer alıyorsa sıfat-fiil ekidir. Örneğin "Yıkadığım elbiseler sararmış" cümlesindeki "sararmış" kip ekidir. "Sararmış elbiseleri elde yıkadım" cümlesindeki "sararmış" ise sıfat-fiil ekidir.

⚠️ Aynı ekin bazen sıfat-fiil, bazen çekimli fiil yapması kafa karıştırabilir! Kelimenin cümledeki yerine bakarak kolayca ayırt edebilirsin.

Kalıcı İsimler ve Sıfat-Fiiller

Sıfat-fiil eklerini aldıkları halde kalıplaşarak kalıcı ada dönüşen bazı sözcükler vardır. Bu tür sözcükler fiilimsi özelliklerini kaybeder.

"Evde yiyecek kalmamış" cümlesindeki "yiyecek" artık kalıcı isimdir. Benzer şekilde "yakacak", "yemiş", "dolmuş", "giyecek", "gelecek", "keser", "geçmiş", "yazar" ve "içecek" gibi sözcükler de kalıcı isme dönüşmüştür.

Bir kelime bazen fiilimsi, bazen kalıcı isim, bazen de çekimli fiil olarak karşımıza çıkabilir. Örneğin "Pişmiş aşa su katılmaz" cümlesinde "pişmiş" sıfat-fiildir. "Tüylerinin yumuşaması için kaynar suya atılan tavuk yenmez" cümlesinde "kaynar" sıfat-fiildir. "Kendimizi anlatmak için gitmedik ev çalmadık kapı bırakmayacağız" cümlesinde "gitmedik" ve "çalmadık" sıfat-fiildir.

🔎 Bir kelimenin fiilimsi mi, kalıcı isim mi, yoksa çekimli fiil mi olduğunu anlamak için cümledeki kullanımına dikkat etmelisin. Bağlam her zaman önemlidir!

Zarf-Fiil (Bağ Fiil/Ulaç)

Zarf-fiiller, fiil kök ya da gövdelerine "-ken, -eli, -esiye, -meden, -dığında, -erek, -dikçe, -ince, -ip, -a...a, -r...maz, -maksızın, -casına" eklerinden birinin gelmesiyle oluşur. Bu fiilimsiler, cümlede zarf görevinde kullanılır.

Zarf-fiiller, "nasıl" ve "ne zaman" sorularına cevap vererek cümleye "durum" ve "zaman" anlamı katar. "Koşarken yere düşünce pantolonu yırtılmış" cümlesindeki "koşarken" ve "düşünce" zarf-fiildir. "Eve geldiğinde kıyafetlerini değiştirmeden ödevlerini yapıyormuş" cümlesindeki "geldiğinde" ve "değiştirmeden" de zarf-fiildir.

Diğer zarf-fiil örnekleri arasında "Gelir gelmez ararım", "Bağıra çağıra konuşma", "Öğrenciler koşarak dışarı çıktılar" gibi cümleler yer alır. Zarf-fiiller cümlede genellikle nasıl, ne zaman, ne şekilde sorularına cevap verir.

🌟 Zarf-fiiller, cümleleri birbirine bağlama görevini üstlenerek anlatımı zenginleştirir. Konuşma ve yazma becerilerini geliştirmek için zarf-fiilleri etkili şekilde kullanmayı öğrenmelisin!