Anlatım Biçimlerini Tanıma ve Uygulama
Metinleri okurken hangi anlatım biçimiyle yazıldıklarını tespit etmek önemlidir. Bu, metnin amacını anlamamıza yardımcı olur.
Açıklayıcı anlatımı tanımak kolaydır. Bir konuda bilgi veren, açıklama yapan metinlerdir. "Belirli bir yaşta oyun insan hayatından çıkıyor" gibi bilgi veren cümleler bu anlatıma örnektir.
Öyküleyici anlatımda olay ön plandadır ve genellikle bir hikaye anlatılır. "Gökyüzünde bir parça bulut bile yoktu" cümlesiyle başlayan bir metin, devamında bir olayı anlatacaktır.
Betimleyici anlatımda varlıkların özellikleri ayrıntılı bir şekilde tanıtılır. "Mavi gökyüzünün altında elleri bir birine sıkıca kenetlenmiş eşler" cümlesinde olduğu gibi görsel bir resim çizilir.
Tartışmacı anlatımda yazar kendi görüşlerini savunur ve okuyucuyu ikna etmeye çalışır. Ekonomik krizin asıl sebebini anlatan "Açmaz" kitabı bu anlatım biçimine örnektir.
💡 Hatırlatma: "Benim okuduğum kitap bir şeyler öğretmeli" diyen biri, açıklayıcı anlatımın kullanıldığı kitapları tercih etmelidir çünkü bu anlatım biçimi bilgi vermeyi ve öğretmeyi amaçlar.
Bir metni oluştururken veya analiz ederken, amacımıza en uygun anlatım biçimini seçmeliyiz. Bilgi vermek istiyorsak açıklayıcı, ikna etmek istiyorsak tartışmacı, bir olay anlatmak istiyorsak öyküleyici, tasvir etmek istiyorsak betimleyici anlatımı kullanırız.