Cümlenin Öğelerine Giriş
Cümle analizi yapmak sandığından çok daha kolay! Cümlenin öğeleri, cümleyi oluşturan bölümlerin her birine verilen isimdir. Bu öğeler iki ana gruba ayrılır: temel öğeler ve yardımcı öğeler.
Temel öğeler cümlenin olmazsa olmazlarıdır. Bunlar yüklem ve öznedir. Yardımcı öğeler ise cümleye ek bilgiler katan unsurlardır: nesne, yer tamlayıcı ve zarf tamlayıcı.
Öğe bulma tekniği çok basit: önce yüklem, sonra özne, en son da tümleçleri arıyoruz. Tüm soruları yükleme sorup aldığımız cevapları yüklemle birlikte kontrol ediyoruz.
💡 İpucu: Tamlamalar, deyimler ve birleşik eylemler bir bütündür - öğe ararken bunları asla bölmeyin!
Yüklem - Cümlenin Kalbi
Yüklem, cümlenin en önemli öğesidir çünkü yüklemsiz cümle olmaz! Cümlede yargıyı bildiren, yani "ne olduğunu" söyleyen kısımdır. Tek kelime olabileceği gibi kelime grubu da olabilir.
"Kış erken geldi" cümlesinde "geldi" yüklemdir. "Renk yeşildir" cümlesinde ise "yeşildir" yüklemdir. Gördüğün gibi yüklem hem fiil hem de isim olabilir.
Özne - İşi Yapan
Özne, cümlede bildirilen işi yapan ya da hakkında bilgi verilen kişi veya şeydir. Yükleme "kim?" veya "ne?" sorularını sorarak buluruz.
"Kuşlar uçtu" cümlesinde "Uçan kim?" sorusunun cevabı "kuşlar"dır - bu özne. Bazen özne cümlede görünmez, o zaman gizli özne vardır. "Geliyorum" cümlesinde gelen "ben" gizli öznedir.