Cümlede Anlam İlişkileri
Cümleler arasında farklı anlam ilişkileri vardır. Eş anlamlı cümleler, aynı düşünceyi farklı sözcüklerle ifade eder. Örneğin "Bu su, ne sıcak ne soğuk" ile "Bu su, ılık" cümleleri aynı anlamı taşır.
Yakın anlamlı cümleler tam olarak aynı anlamı taşımaz ama aynı düşünce doğrultusunda kurulur. "Eğitime önem vermeyen toplumlar, kalkınamazlar" ile "İnsanların yetişmesini önemsemeyen ülkeler, gelişme gösteremezler" cümleleri yakın anlamlıdır.
Karşıt anlamlı cümleler, birbirinin zıddı mesajlar içerir. "O, hep bardağın dolu tarafını görür" ile "Arkadaşım hayata her zaman kötümser bakıyor" cümleleri karşıt anlamlıdır. Dikkat etmemiz gereken nokta, olumsuz cümlelerin her zaman karşıt olmadığıdır.
Önemli Not: Sınavlarda genellikle "anlamca özdeştir", "aynı anlamdadır" veya "anlamca karşıt" şeklinde sorular çıkar. Cümlelerin anlamlarını tek tek belirlemek bu soruları çözmekte size yardımcı olacaktır.
Anlamlarına Göre Cümleler
Öznel anlatımlı cümleler, kişisel görüş ve yorumlar içerir. "Sonbahar, yılın en güzel mevsimidir" cümlesi öznel bir yargıdır. Bu cümleler kanıtlanamaz ve kişiden kişiye değişir.
Nesnel anlatımlı cümleler ise kişisel görüşlerden bağımsız, kanıtlanabilen gerçekleri anlatır. "Refik Halit Karay; roman ve öykü yazmıştır" cümlesi nesnel bir yargıdır.
Doğrudan anlatımlı cümleler, başkasına ait bir sözü değiştirmeden aktarır: Babam: "Çok gezen değil, çok okuyan bilir." diyor. Bu tür cümlelerde tırnak işareti kullanılır.