Defter Tanıtımı ve Özellikler

Bu defterle Türkçe'yi daha kolay öğreneceksin! Hücrelenmiş adımlar sayesinde konular küçük parçalara bölünmüş. Her sayfada önemli bilgileri veren WIN alanları var.

Dergi konseptindeki tasarımı sayesinde her sayfa sürpriz dolu. Sıkılmadan öğrenebilirsin. Kavratıcı etkinlikler ile konuları pekiştirecek, adım testleri ile kendini ölçeceksin.

MR özelliği ile infografiklere telefonundan kolayca ulaşabilirsin. Sınav zamanlarında infografik desteği ile hızlıca tekrar yapabilirsin.

💡 Önemli: Bu defter, öğrenmeyi oyun gibi eğlenceli hale getirmek için tasarlandı!

İçindekiler ve Konu Dağılımı

8. sınıf Türkçe dersi 8 ana üniteden oluşuyor. İlk ünitede dilbilgisi konuları, özellikle fiilimsiler yer alıyor.

Sözcükte anlam bölümünde gerçek-mecaz anlam, eş anlamlı kelimeler gibi konuları öğreneceksin. Cümlede anlam kısmında öznel-nesnel anlatım var.

Yazım kuralları ve noktalama işaretleri de bu yıl çok önemli. Edebi türler bölümünde hikaye, roman, tiyatro konularını işleyeceksin.

💡 Önemli: Her konu birbirini destekleyerek ilerliyor, o yüzden sırayla çalışman önemli!

Ünite 1 - Dilbilgisi 1

İlk ünitede fiilimsiler konusunu öğreneceksin. Bu konu hem dilbilgisi hem de anlam açısından çok önemli.

Fiilimsiler, fiillerden türetilen ama cümlede farklı görevlerde kullanılan kelimelerdir. Üç çeşidi var: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.

Bu konuyu anladığında cümle analizlerini çok daha kolay yapabileceksin. Yazılı sınavlarda da sıkça soruluyor.

💡 Önemli: Fiilimsiler, Türkçe'nin en zengin özelliklerinden biri!

Fiilimsiler - İnfografik

Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerine özel ekler getirilerek oluşan kelimelerdir. Cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılırlar.

İsim-fiiller -ma, -ış, -mak ekleriyle yapılır. "Koşmak" gibi. Sıfat-fiiller -an, -dık, -ecek gibi ekler alır. "Koşan çocuk" örneğindeki gibi.

Zarf-fiiller ise -ken, -erek, -ince gibi eklerle oluşur. "Koşarken" kelimesi gibi. Her biri cümlede farklı görev yapar ama fiil anlamını korur.

Kalıplaşan fiilimsiler kalıcı isim olur. "Dolmuş, yemiş" gibi kelimeler artık fiilimsi değil, kalıcı isimdir.

💡 Önemli: Fiilimsiler her zaman yan cümle oluşturur ve cümleyi birleşik yapar!

Fiilimsinin Tanımı ve Özellikleri

Fiilimsiler, fiillerden türetilen ama isim, sıfat, zarf görevinde kullanılan özel kelimelerdir. Fiil anlamını tamamen kaybetmezler.

Fiiller gibi çekimlenmezler, yani kip ve kişi eki alamazlar. Ama olumsuzluk eki alabilirler. "Gelen/gelmeyen" gibi.

Ek fiil alarak yüklem olabilirler. "En sevdiği şey gezmek-ti" cümlesindeki gibi. İsim çekim ekleri de alabilirler.

En önemli özelliği, bulundukları cümleyi birleşik cümle yapmalarıdır. Her fiilimsi aslında bir yan cümledir.

💡 Önemli: Fiilimsiler, cümleyi zenginleştiren ve anlamı derinleştiren yapılardır!

İsim-Fiil (Ad Eylem)

İsim-fiiller, -ma, -ış, -mak ekleriyle oluşur ve eylemin adını belirtir. "Okumak, yazış, koşma" gibi kelimeler isim-fiildir.

Dikkat edilmesi gereken nokta: İsim-fiil eki olan "-me, -ma" ile olumsuzluk eki karıştırılmamalı. "Ev alma" (olumsuzluk) ile "ev almayı düşünüyorum" $isim-fiil$ farklıdır.

"-ış, -iş, -uş, -üş" ekleri bazen yapım eki olarak da kullanılır. Bu durumda "birlikte yapma" anlamı katar. "Gülüşü" $isim-fiil$ ile "güldüler" (yapım eki) farklıdır.

"-me, -ma" ekleriyle türetilen kelimeler bazen sıfat olarak da kullanılabilir. "Taşıma su, karma liste" örneklerindeki gibi.

💡 Önemli: İsim-fiiller, cümlede özne, nesne, tümleç olarak kullanılabilir!

Kalıplaşmış İsim-Fiiller

Bazı isim-fiiller zamanla kalıplaşarak kalıcı isim haline gelir. Bu durumda fiilimsi özelliklerini kaybederler.

"Sarmaya çalışıyor" cümlesindeki "sarma" isim-fiildir. Ama "sarmalar çok lezzetli" cümlesindeki "sarma" kalıcı isimdir.

Kalıplaşmış örnekler: çıkış, uçurtma, buluş, yağış, kıyma, ekmek, kazma, çakmak, giriş, yarışma, kavurma, dondurma.

Bu kelimeleri cümlede kullanırken fiilimsi mi kalıcı isim mi olduğuna dikkat etmelisin. Anlamlarına bakarak ayırt edebilirsin.

💡 Önemli: Aynı kelime bazen fiilimsi, bazen kalıcı isim olabilir - bağlama göre değişir!

Sıfat-Fiil (Ortaç)

Sıfat-fiiller, -an, -ası, -mez, -ar, -dık, -ecek, -miş ekleriyle oluşur ve genellikle sıfat görevinde kullanılır.

Önemli uyarı: Bu ekler bazen kip eki olarak da kullanılır. Cümlenin sonunda iseler kip eki, başında veya ortasında iseler sıfat-fiildir.

"Yıkadığım elbiseler sararmış" cümlesinde "sararmış" kip eki. "Sararmış elbiseleri yıkadım" cümlesinde ise "sararmış" sıfat-fiildir.

Sıfat-fiiller genellikle bir ismi niteler. "Koşan çocuk, gelecek hafta, geçmiş yıl" örneklerindeki gibi.

💡 Önemli: Sıfat-fiilleri tanımak için cümledeki yerlerine dikkat et!

Adlaşmış Sıfat-Fiiller ve Kalıcı İsimler

Bazen sıfat-fiilden sonra gelen isim düşer ve sıfat-fiil onun görevini üstlenir. Bu durumda adlaşmış sıfat-fiil olur.

"Yan masada oturan gençleri tanımıyorum" yerine "Yan masada oturanları tanımıyorum" diyebiliriz. "Gençler" kelimesi düştü, "oturanları" adlaştı.

Bazı sıfat-fiiller kalıplaşarak kalıcı isim olur: yemiş, dolmuş, giyecek, yakacak, gelecek, keser, geçmiş, yazar, içecek, yiyecek.

Bu kelimeleri cümlede görünce bağlamına bakarak fiilimsi mi yoksa kalıcı isim mi olduğunu anlamalısın.

💡 Önemli: "Evde yiyecek kalmamış" - burada "yiyecek" kalıcı isimdir, fiilimsi değil!

Zarf-Fiil (Bağ Fiil / Ulaç)

Zarf-fiiller, fiillere -ken, -eli, -esiye, -meden, -dığında, -erek, -dikçe, -ince, -ip, -a...a, -r...maz, -maksızın, -casına gibi ekler getirilerek oluşur.

Cümlede zarf görevi yaparlar ve "nasıl, ne zaman" sorularına cevap verirler. "Koşarken düştü" (nasıl), "geldiğinde aramıştı" (ne zaman).

Durum bildiren zarf-fiiller: "koşarak, bağıra çağıra, gülümseyerek" gibi. Zaman bildiren zarf-fiiller: "gelince, giderken, bitince" gibi.

Zarf-fiiller cümleye zenginlik katar ve olaylar arasında bağlantı kurar. "Gelir gelmez aradı" cümlesindeki gibi.

💡 Önemli: Zarf-fiiller, cümledeki eylemleri birbirine bağlayan köprüler gibidir!