Anlam İlişkileri ve Özelliklerine Göre Sözcükler
Zıt anlamlı kelimeler, birbirinin tersi anlamı taşıyan sözcüklerdir. İleri-geri, aşağı-yukarı gibi. Unutmayın ki bir kelimenin olumsuzu her zaman zıttı değildir. Örneğin "gül-gülme" zıt anlamlı değilken, "gül-ağla" zıt anlamlıdır.
Sözcükler kapsamlarına göre genel ve özel anlamlı olabilir. Genel anlamlı sözcüklerin kapsam alanı geniş, özel anlamlıların ise dardır. "Varlık-canlı-hayvan-köpek-fino" genel anlamdan özel anlama doğru sıralanmıştır.
Nicel ve nitel anlamlı sözcükler de önemlidir. Nicel sözcükler sayılıp ölçülebilir (geniş oda), nitel sözcükler ise ölçülemeyen nitelikleri belirtir (hünerli kız).
Püf Noktası: Sözcüklerin somut veya soyut olması, ifade ettikleri kavramların duyu organlarımızla algılanıp algılanamadığına bağlıdır. Somut sözcükleri hatırlamak için "beş duyumla algılayabiliyorsam somuttur" diyebilirsiniz!
Somut sözcükler beş duyumuzla algılayabildiğimiz şeylerdir (masa, ağaç). Soyut sözcükler ise duyu organlarımızla algılayamadığımız kavramlardır (rüya, özlem). Somut bir kavramı soyut şekilde anlatmaya soyutlama, soyut bir kavramı somut bir şekilde ifade etmeye ise somutlama denir.
Dolaylama, tek bir sözcükle anlatılabilecek bir durumu birden fazla sözcükle anlatmaktır. "Kıbrıs - Yavru vatan" örneğinde olduğu gibi. Yansıma sözcükler ise doğadaki seslerin taklit edilmesiyle oluşan kelimelerdir (çat, pat, küt).