Dergi Konseptinde Yeni Nesil Defterler

Türkçe dersinde öğrenmeyi kolaylaştırmak için tasarlanmış bu defterlerde birçok özellik var. Bunları tanıyalım!

Hücrelenmiş Adımlar konuları küçük parçalara bölerek öğrenmeyi kolaylaştırıyor. Böylece konuları adım adım öğrenebilirsin.

Win bölümlerinde önemli bilgiler var. Bu bölümler sana değer katacak bilgileri içeriyor.

Dergi Konseptinde Anlatım sayesinde her sayfayı merakla çevireceksin! Sabit bir şablon yerine her sayfa özel olarak tasarlanmış.

Kavratıcı Etkinlikler sayesinde öğrendiklerin daha kalıcı olacak. Her konunun arkasında öğretmenle ya da kendi başına yapabileceğin etkinlikler var.

İpucu: Yeni nesil defterleri sadece ders çalışmak için değil, sınavlara hazırlık için de kullanabilirsin!

Adım Testleri her adımın sonunda seni bekliyor. Bu testler, basit sorulardan zor sorulara doğru ilerleyen ve "Yeni Konsept Sorular" içeren testlerdir.

MR Özelliği ile defterlerdeki infografiklere her an ulaşabilirsin. Bu özellik sayesinde defteri yanında taşımasan bile bilgileri cebinde taşıyabilirsin.

İnfografik Desteği ile ünitelerin başında görsel özet bulunuyor. Bu sayede konu tekrarı yaparken kolayca göz gezdirip hatırlayabilirsin.

İçindekiler

Türkçe defteri 8 üniteden oluşuyor ve her ünite kendi içinde adımlara ayrılmış. Bu sayede konuları düzenli bir şekilde, adım adım öğrenebileceksin.

İlk ünitede "Sözcükte Anlam" konusu yer alıyor. Bu ünitede gerçek, mecaz, terim anlamdan başlayarak sözcüklerin çok anlamlılığını, somut-soyut anlamı, yansıma sözcükleri, ikilemeleri, eş-zıt anlam, eş sesli sözcükleri, genel-özel ve nitel-nicel anlamı ve son olarak da deyimleri, atasözlerini öğreneceksin.

İkinci ünitede "Sözcükte Yapı" konusu var. Burada kök ve çeşitli sözcük tiplerini öğreneceksin.

Üçüncü ünite "Cümlede Anlam" konusunu içeriyor. Bu konuda öznel-nesnel anlatım, anlam ilişkileri ve daha birçok önemli konu yer alıyor.

Diğer ünitelerde ise isim tamlamaları, yazım kuralları, noktalama işaretleri ve tür/şekil bilgisi konuları işleniyor.

Hatırlatma: İçindekilere bakarak dönem boyunca hangi konuları öğreneceğini görebilirsin. Böylece derslerine daha planlı hazırlanabilirsin!

Defterin sonunda ise tüm testlerin cevap anahtarı yer alıyor. Bu sayede kendi kendini test edebilir ve cevaplarını kontrol edebilirsin.

Sözcükte Anlam Ünitesi

Bu ünitede sözcüklerin anlamlarına dair önemli konuları öğreneceksin. Ünite, beş adımdan oluşuyor ve her adım sözcüklerin farklı anlam özelliklerini inceliyor.

Adım 1'de gerçek, mecaz ve terim anlam ile çok anlamlılık konularını öğreneceksin. Bu konular, sözcüklerin temel anlam özelliklerini kavramanı sağlar.

Adım 2'de somut ve soyut anlam, yansıma sözcükler ve ikilemeler konularını işleyeceksin. Bu konular dilimizdeki sözcüklerin farklı özellikleriyle tanışmanı sağlar.

Adım 3'te eş anlam, zıt anlam ve eş sesli sözcüklerin öğreneceğiz. Bu sayede sözcükler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları anlayabileceksin.

Adım 4'te genel-özel anlam ile nitel-nicel anlam konularını göreceğiz. Bu konular sözcüklerin kapsama alanlarını ve özelliklerini anlama açısından önemli.

Adım 5'te ise deyimler ve atasözlerini öğreneceksin. Bu konular Türkçedeki kalıplaşmış ifadeleri tanımanı sağlayacak.

Bilgi: Sözcükte anlam konusu sınavlarda en çok soru sorulan konulardan biridir, bu yüzden bu üniteyi iyi anlamak çok önemli!

Sözcükte Anlam İnfografiği

Bu infografik, sözcükte anlam konusunu tek sayfada özetliyor. Her sınav öncesi hızlıca göz atıp tekrar edebilirsin!

Gerçek Anlam, sözcüğün akla ilk gelen, herkes tarafından bilinen anlamıdır. Örneğin: "Soğuk havalarda hasta olmamak için kombiyi açtık."

Mecaz Anlam, sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Örneğin: "Yaptığı hareketiyle herkesi kendinden soğuttu."

Terim Anlam, bir bilim, sanat veya meslek dalına özgü özel anlamdır. Örneğin: "İki noktadan tek doğru geçer." (Matematik terimi)

Çok Anlamlılık, bir sözcüğün zamanla farklı anlamlar kazanmasıdır. Örneğin "düşmek" sözcüğü "aşırı ilgi göstermek", "payına ayrılmak" veya "yukarıdan aşağı inmek" anlamlarında kullanılabilir.

Somut Anlam, beş duyu organımızla algılayabildiğimiz varlıkları ifade eden sözcüklerdir. Örneğin: "Sıcak su içimi ferahlatır."

Soyut Anlam, duyu organlarımızla algılayamadığımız kavramları karşılayan sözcüklerdir. Örneğin: "Öğretmenim bana güveniyordu."

İnfografikte ayrıca yansıma sözcükler, ikilemeler, eş ve zıt anlamlı sözcükler, sesteş sözcükler, genel-özel anlam ve nitel-nicel anlam konuları da özet olarak verilmiş.

Son olarak deyimler ve atasözleri hakkında bilgiler de infografikte yer alıyor.

Öneri: Bu infografiği çıktı alıp odana asabilir veya sınavdan önce tekrar için kullanabilirsin!

Sözcükte Anlam - Gerçek ve Mecaz Anlam

Sözcük, dilin anlamlı en küçük parçasıdır. Sözcükler, insanlar arasında anlaşmayı sağlar ve cümledeki kullanımlarına göre farklı anlamlar kazanabilirler.

Gerçek anlam, bir sözcüğün söylendiğinde aklımıza ilk gelen, herkesçe bilinen anlamıdır. Bu anlam sözlükte genellikle 1 numara ile gösterilir. Örneğin: "Bu soğuk havalarda hasta olmamak için kombiyi açtık." cümlesinde "soğuk" sözcüğü gerçek anlamda kullanılmıştır.

Mecaz anlam ise sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Örneğin: "Yaptığı hareketiyle herkesi kendinden soğuttu." cümlesinde "soğutmak" sözcüğü mecaz anlamda kullanılmıştır, yani "sevgisini, ilgisini kaybettirmek" anlamındadır.

Dikkat! Bir sözcüğün gerçek mi mecaz mı olduğunu anlamak için cümledeki kullanımına bakmalısın. Aynı sözcük farklı cümlelerde farklı anlamlarda kullanılabilir.

Uygulama 1'de "kapalı", "esmek", "kalem" ve "patlamak" sözcüklerini gerçek anlamlarıyla cümlede kullanman isteniyor. Mesela "Dışarıdaki hava çok sıcak olunca kapalı alanlarda vakit geçirdik." diyebilirsin.

Sözcükleri gerçek ve mecaz anlamıyla doğru kullanabilmek, Türkçeyi etkili kullanmanın önemli bir parçasıdır.

Mecaz Anlam ve Uygulamalar

Mecaz anlam, bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Genellikle benzetme yoluyla oluşur.

Örneğin, "Yaptığı hareketiyle herkesi kendinden soğuttu" cümlesinde "soğutmak" gerçekte ısıyı düşürmek anlamındayken, burada "ilgisini kaybettirmek" anlamında kullanılmıştır.

"Olayları araştıran komiser keskin bir zekaya sahipti" cümlesinde "keskin" sözcüğü normalde bıçak gibi nesneler için kullanılırken, burada "çok iyi" anlamında mecaz kullanılmıştır.

Önemli: Mecaz anlam ile abartı karıştırılmamalıdır. Bir sözü abartılı kullanmak, onu mecaz yapmaz. Örnek: "Bugün dünyalar kadar işim vardı." (Abartı)

Uygulama 2'de "kapalı", "esmek", "ince" ve "koyu" kelimelerini mecaz anlamda kullanman isteniyor. Örneğin: "Kapalı bir insandı, kimseye içini açmazdı" ya da "Aralarında ince bir bağ vardı" gibi cümleler kurabilirsin.

Uygulama 3'te ise cümlelerdeki altı çizili kelimelerin gerçek mi mecaz mı olduğunu belirlemen gerekiyor. Mesela, "Bu ay mutfak masraflarını biraz kısmalıyız" cümlesindeki "kısmak" mecaz anlamlıdır çünkü burada "azaltmak" anlamında kullanılmıştır.

Sözcüklerin gerçek ve mecaz anlamını ayırt edebilmek, hem okuma anlama becerini geliştirir hem de yazılı ve sözlü anlatımda daha etkili olmanı sağlar.

Terim Anlamlı Sözcükler

Terim anlamlı sözcükler, bir bilim, sanat, meslek veya spor dalına ait özel kavramları karşılayan sözcüklerdir. Bu sözcükler, ait oldukları alanlarda özel ve belirli anlamlar taşırlar.

Örnek olarak, "İki noktadan tek doğru geçer" cümlesindeki "doğru" kelimesi matematik alanına ait bir terimdir. "Şairin şiirde kullandığı uyaklar şiirin ezberlenmesini kolaylaştırıyordu" cümlesindeki "uyak" sözcüğü ise edebiyat terimidir.

Bazı sözcükler birden fazla alanda terim olarak kullanılabilir. Örneğin "kök" sözcüğü hem Türkçede (ek almamış kelimeler) hem de bitki biliminde (bitkileri toprağa bağlayan kısım) terim olarak kullanılır.

Uyarı: Bilim, sanat, meslek ve spor dallarının kendi isimleri terim değildir! Örneğin "matematik", "spor" gibi sözcükler terim anlamlı değildir.

Uygulama 4'te "dikdörtgen", "mezhep", "kafiye" ve "köprü" sözcüklerini terim anlamlarıyla cümle içinde kullanman isteniyor. Mesela: "Geometri dersinde dikdörtgenin özelliklerini öğrendik" veya "Şiirde kafiye kullanımı ahengi artırır" gibi cümleler kurabilirsin.

Terim anlamlı kelimeleri doğru kullanabilmek, özellikle akademik ve mesleki alanlarda kendini daha iyi ifade etmeni sağlar. Ayrıca sınavlarda bu konudan sıkça sorular çıkar!

Çok Anlamlılık

Türkçede sözcükler, kullanıldıkları cümleye göre farklı anlamlar kazanabilir. Çok anlamlılık, bir sözcüğün zamanla anlam genişlemesi sonucu asıl anlamıyla ilişkisini kaybetmeden yeni anlamlar kazanmasıdır.

Örneğin "düşmek" sözcüğünün farklı cümlelerde farklı anlamları vardır:

• "Annesi çocuğunun üzerine çok düşüyordu." (Aşırı ilgi göstermek)
• "Bana dedemden bir tarla düştü." (Payına ayrılmak)
• "Ağaçtaki cevizler birer birer düştü." (Yukarıdan aşağı inmek)

Benzer şekilde "kızarmak" sözcüğü de farklı anlamlarda kullanılabilir:

• "Dallardaki kirazlar iyice kızardı." (Olgunlaşmak)
• "Fırındaki tavuk nar gibi kızarmıştı." (Ateşte pişmek)
• "Söylediği sözden utanınca yanakları kızardı." (Kırmızı renk almak)

Önemli Bilgi: Türkçede bir sözcüğü değerlendirirken her zaman cümle içindeki anlamına bakmalısın. Bu, birçok konuda dikkat edilmesi gereken bir durumdur.

Uygulama 5'te "bırakmak" ve "atmak" sözcüklerini üç farklı anlamda kullanman isteniyor. Örneğin "bırakmak" için:

1. Çantamı masanın üzerine bıraktım. (Koymak)
2. Okulu bıraktı ve çalışmaya başladı. (Terk etmek)
3. Bu konuyu bana bırak. (Havale etmek)

Sözcüklerin farklı anlamlarını bilmek, hem okuduğunu daha iyi anlamanı hem de kendini daha zengin bir dille ifade etmeni sağlar.

Terim Anlamlı Sözcükler ve Anlam Çeşitleri

Terim anlamlı sözcükler, belirli alanlara özgü özel kavramları karşılar. Etkinlik 1'de terim anlamlı sözcükleri belirleyip hangi alanlara ait olduklarını yazman isteniyor.

Örneğin:

• "Kapak şişenin içindeki basınçla fırladı" cümlesindeki "basınç" sözcüğü fizik terimidir.
• "Açı konusunu anlayamadım" cümlesindeki "açı" matematik terimidir.
• "Şiir içerisinde abartma sanatına sıkça başvurulmuş" cümlesindeki "abartma sanatı" edebiyat terimidir.

Etkinlik 2'de ise "basamak", "açı", "hava" ve "iskelet" sözcüklerini gerçek, mecaz ve terim anlama gelecek şekilde üçer cümlede kullanman gerekiyor. Örneğin "basamak" için:

• Gerçek anlam: "Merdivenin basamakları çok yüksekti."
• Mecaz anlam: "Başarının basamaklarını birer birer tırmandı."
• Terim anlam: "Matematik işlemlerinde basamak değeri önemlidir."

İpucu: Sözcüklerin farklı anlamlarını düşünürken önce gerçek anlamını, sonra benzetme yoluyla oluşan mecaz anlamını, en son da bir alana özgü terim anlamını düşünebilirsin.

Sözcüklerin anlam özelliklerini iyi kavramak, hem daha iyi bir okuyucu olmanı hem de kendini daha etkili ifade etmeni sağlar. Bu becerilerin sınavlarda da çok işine yarayacak!

Test - Sözcükte Anlam 1

Bu test, sözcükte anlam konusundaki bilgilerini ölçmeye yönelik sorular içeriyor. Bunları çözerken cümlelerdeki sözcüklerin anlamlarına dikkat etmelisin.

1. Soruda "açık" sözcüğünün hangi cümlede mecaz anlamda kullanıldığı soruluyor. Sözcüklerin anlamlarını belirlerken her zaman cümle içindeki kullanımına bakmalısın. "Ben oldukça açık fikirli bir insanım" cümlesinde "açık" sözcüğü "yeniliklere açık olan, kabul eden" anlamında kullanılmıştır, bu da mecaz anlamdır.

2. Soruda altı çizili sözcüklerden hangisinin gerçek anlamıyla kullanıldığı soruluyor. "Susuzluktan toprak çatladı" cümlesindeki "çatlamak" sözcüğü gerçek anlamdadır, çünkü gerçekten toprağın yüzeyinde çatlaklar oluşmuştur.

3. Soruda "soğuk" sözcüğünün farklı anlamda kullanıldığı cümleyi bulman gerekiyor. "Soğuk renkleri kullanmayı çok seviyor" cümlesinde "soğuk" sözcüğü renk biliminde bir terim olarak kullanılmıştır, diğer cümlelerdeki "soğuk" sözcükleri ise düşük ısıyı ifade etmektedir.

Bilgi: Test çözerken seçeneklerin hepsini dikkatlice okumalı ve sözcüklerin anlamlarını cümle içinde değerlendirmelisin.

4, 5 ve 6. sorular da benzer şekilde sözcüklerin anlamlarını sorguluyor. Bu tür soruları çözmek için bolca kitap okumak ve sözcüklerin farklı anlamlarını öğrenmek çok faydalı olacaktır.

Test sorularını çözerken acele etme, her seçeneği dikkatlice oku ve sözcüklerin cümle içindeki kullanımlarına dikkat et!