Ünlü Uyumları
Türkçede büyük ünlü uyumu, sözcüklerdeki ünlülerin birbirini izlemesi kuralıdır. İlk hecesinde a, o, u sesi varsa, sonraki hecelerde de a, o, u sesleri; ilk hecede e, ö, ü, i varsa sonraki hecelerde de e, ö, ü, i sesleri gelir.
"Öğrenciler" ve "karın" gibi sözcükler bu uyuma örnektir. Ancak bazı ekler bu uyuma uymaz: "-yor" (geliyor), "-ken" (yazarken), "-ki" (akşamki), "-leyin" (sabahleyin), "-imtrak" (yeşilimtrak), "-daş" (meslektaş), "-gil" (halamgil).
Küçük ünlü uyumunda ise ilk hecede dar ünlü (ı, i, u, ü) varsa sonraki hecede de dar ünlü gelmelidir. İlk hecede yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa sonraki hece ya düz-geniş (a, e) ya da dar-yuvarlak (u, ü) olmalıdır.
⚠️ Dikkat! Tek heceli, birleşik ve yabancı kökenli sözcüklerde (akşamsetosi, televizyon gibi) büyük ünlü uyumu aranmaz.
Ünlü (hece) düşmesi, son hecesinde dar ünlü (i, u, ü) bulunan sözcüklere ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde oluşur. Örneğin: alın-ı → alnı, fikir-i → fikri, burun-a → burna. Bu olay çekim eki alındığında gerçekleşir.