Yapı Bakımından Sözcükler
Yapı bakımından sözcükler üç ana gruba ayrılır:
Basit sözcükler, yapım eki almamış sözcüklerdir. Sadece kökten oluşurlar, ancak çekim eki alabilirler. Örneğin: "geliyorlar", "balıklar", "evimizde" sözcüklerinde yapım eki yoktur, sadece çekim eki vardır.
Türemiş sözcükler, kök ya da gövdelere yapım eki getirilerek oluşturulan yeni sözcüklerdir. En az bir yapım eki içerirler ve "gövde" olarak da adlandırılırlar. Örneğin: "gelirimiz", "balıkçılar", "evlendi" sözcüklerinde yapım eki vardır.
Birleşik sözcükler ise yeni bir kavramı karşılamak üzere birden fazla sözcüğün bir araya gelip kaynaşmasıyla oluşur. Birleşik sözcükler farklı şekillerde oluşabilir: isim tamlaması (denizaltı), bir isimle bir fiilin kaynaşması (çekyat), iki fiilin kaynaşması (dedikodu), sıfat tamlaması (Akdeniz) vb.
Birleşik yapılı eylemler de üç gruba ayrılır:
- Yardımcı eylemlerle yapılan birleşik eylemler (yardım et, perişan eyle)
- Anlamca kaynaşmış birleşik eylemler (küplere bindi, aklı başından gitti)
- Kurallı birleşik eylemler (yapabilir, gidedurun, getiriverdi)
Sınav ipucu: ÖSYM'nin çıkmış sorularında genellikle sözcüğün yapısını belirlerken yapım ve çekim eklerini ayırt etmeniz istenir. Bu noktada ekler konusuna hâkim olmanız çok önemlidir!