Nida, Seci ve Cinas
Nida, duygu ve heyecanları coşkun bir şekilde ifade etme sanatıdır. Genellikle "ah, ey, vah, hey" gibi ünlemlerle yapılır.
Örnek: "Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal"
Örnek: "Yâ rab bela-yı aşk ile kıl âşîna beni"
Seci, nesirde cümle veya yan cümle sonlarındaki ses benzerliğidir. Nesirde uyak olarak da düşünülebilir.
Örnek: "Ey gözlerin nuru, gönüllerin sürūru; başımızın tâcı, dil ehlinin mîrâcı."
💡 Seci özellikle Divan Edebiyatı'nın düzyazı metinlerinde ritim oluşturmak için kullanılır.
Cinas, anlamları farklı ancak yazılış veya söyleyişleri benzer sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır. Söz oyununa dayalı etkileyici bir sanattır.
Örnek: "Bir güzel şuha dedim iki gözün sürmelidir / Dedi vallahi seni Hind'e kadar sürmelidir"
Burada "sürmelidir" sözcüğü farklı anlamlarda kullanılmıştır.
Rücu, anlatımı güçlendirmek için söylenilen sözden vazgeçip daha etkili bir söz söyleme sanatıdır.
Örnek: "O sizin gördüğünüz kadınlar / Güzeldir ha bereket / Melekler kadar masum / Yok canım, şeytan kadar şirret"
Tevriye, bir sözcüğün hem yakın hem de uzak anlamını düşündürecek şekilde kullanılmasıdır.
Örnek: "Hiçbir yüz güzel değil senin yüzünden."
ÖSYM'nin 2023 sınavında cinaslı mani sorusu sorulduğunu hatırlayarak, bu sanatları iyi anlamalısın.