Fabl ve Özellikleri
Fabllar, genellikle hayvanların başrol oynadığı, insanlara ders vermeyi amaçlayan kısa ve çoğunlukla manzum hikayelerdir. Bu türde gerçek hayattaki olaylar ve insan ilişkileri, hayvanlar üzerinden anlatılır.
Fablların en belirgin özelliği, güçlü-zayıf, iyi-kötü gibi insanlar arasındaki çatışmaları hayvanlar aracılığıyla yansıtmasıdır. Teşhis ve intak sanatının kullanıldığı bu türde, hayvanlar konuşturularak insan davranışları eleştirilir. Masallarda olduğu gibi, fabllar da serim, düğüm, çözüm ve sonuç bölümlerinden oluşur.
Dünya edebiyatında fabl türünün öncüsü Ezopos'tur, ardından en ünlü fabl yazarı Fransız La Fontaine gelir. "Ağustos Böceği ile Karınca", "Karga ile Tilki" gibi tanıdık öyküler ona aittir. Doğu edebiyatında ise Bidpa'nın "Kelile ve Dimne"si ilk fabl örneği kabul edilir.
Bunu Bilmek Güzel! Türk edebiyatında Şeyhi'nin "Harname" adlı eseri önemli bir fabl örneğidir. 15. yüzyılda yazılan bu mesnevi, bir eşeğin başından geçenleri anlatırken aslında toplumsal eleştiri yapar. Şeyhi, Çelebi Mehmed'i iyileştirdikten sonra yaşadığı haksızlığı bu eserle dile getirmiştir.