Fiilimsiler ve Türleri
Fiilimsiler, fiillere çeşitli eklerin getirilmesiyle oluşan ve isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılan kelimelerdir. "Gelmeden", "seven" ve "uyumak" gibi sözcükler fiillere benzeseler de tam olarak fiil değillerdir. Fiilimsilerin en önemli özelliği, kip ve kişi eklerini alamamalarıdır.
Fiilimsiler üç ana başlıkta incelenir: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil. İsim fiiller, fiillere "-mA, -I, -mAk" ekleri getirilerek oluşur ve eylemlerin adları olarak kullanılır. Örneğin, "Denizi seyretmek bana farklı bir huzur veriyor" cümlesinde "seyretmek" bir isim fiildir.
Sıfat fiiller ise "Anas mezar dikecekmiş" cümlesinde hatırlayabileceğimiz eklerle oluşur. Cümlede sıfat görevi görürler. Örneğin, "Masaya dizilmiş bardaklar kırıldı" cümlesinde "dizilmiş" bir sıfat fiildir.
Dikkat! Bazı fiilimsiler kalıplaşarak isimleşmiştir. Örneğin "dolmuş", "giyecek", "yiyecek", "dondurma" gibi sözcükler artık fiilimsi değil, isim olarak kullanılmaktadır.
Zarf fiiller ise fiil kök ve gövdelerine "-ken, -alı, -madan, -ince, -ip, -arak" gibi ekler getirilerek oluşur ve cümlede zarf görevi üstlenirler. "Arının hiç yorulmadan çalışması bizleri şaşırtıyor" cümlesinde "yorulmadan" bir zarf fiildir.
Zarf fiil eklerini kolayca hatırlamak için şu cümleyi aklınızda tutabilirsiniz: "Ali madan dışarıda yaramazken ince ip atarak incelmeksizin dikçe durdu." Bu cümle, zarf fiil eklerini kodlama yöntemiyle hatırlamanıza yardımcı olur.