Batı Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı ve Türk Dilinin Tarihi Dönemleri
Tanzimat Fermanı'yla birlikte Batı'ya açılan Türk aydınları, yeni bir edebiyat akımı başlattı. Gazetelerin yaygınlaşması, edebiyat hayatında önemli değişimlere yol açtı. Bu süreçte edebiyatımız Tanzimat edebiyatı, Servetifünun edebiyatı, Fecr-i Ati edebiyatı, Milli edebiyat ve Cumhuriyet dönemi edebiyatı olarak dönemlere ayrıldı.
Türk dili tarihsel olarak Ana Altay, Proto Türkçe ve İlk Türkçe dönemlerinden sonra Eski Türkçe dönemine ulaşır. Eski Türkçe döneminde Göktürkler, Uygurlar ve Karahanlılar önemli eserler bırakmışlardır.
Göktürk döneminden Kül Tigin, Tonyukuk ve Bilge Kağan yazıtları; Uygur döneminden Irk Bitig, Altun Yaruk ve Sekiz Yükmek eserleri; Karahanlı döneminden ise Divan-ı Lugat-ı Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü'l Hakayık ve Divan-ı Hikmet gibi önemli eserler günümüze ulaşmıştır. Dede Korkut hikayeleri de bu dönemin değerli ürünlerindendir.
Karahanlı dönemi, eserlerinde hem İslamiyet öncesi hem de İslamiyet etkilerinin görülmesi nedeniyle bir geçiş dönemi olarak adlandırılır ve bazen "Karanlık dönem" olarak da anılır.
💡 Bilmekte fayda var: Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı Divan-ı Lugat-ı Türk, sadece bir sözlük değil, aynı zamanda Türk kültürü, coğrafyası ve folklorunu anlatan ansiklopedik bir eserdir. Türkçenin en eski kapsamlı sözlüğü olarak özel bir öneme sahiptir!